Verbum

Гарэ́м ’гарэм’ (БРС). Рус. гаре́м, укр. гаре́м. Запазычанне з усх. моў (першакрыніцай з’яўляецца араб. ḥarām ’забаронены’) праз франц. harem ’гарэм’. Гл. Фасмер, 1, 393; Шанскі, 1, Г, 29.

Гашэ́тка ’гашэтка’ (БРС). Укр. гаше́тка ’тс’. Запазычанне з рус. гаше́тка ’тс’, дзе яно з пачатку XX ст. узята з франц. мовы (gâchette ’тс’). Параўн. Шанскі, 1, Г, 39.

Матлёт ’назва танца’ (светлаг., Мат. Гом.). З польск. matelot (жвавы матроскі танец, які нагадвае працу матросаў на караблі’ < франц. matelote ’тс’ < с.-гал. mattenoot ’прыяцель, сябар’ (SWO, 459).

Мім камічная імправізаваная сцэнка’, ’акцёр гэтай сцэнкі’, ’выканаўца пантамімы’ (ТСБМ). З рус. мим ’тс’, якое, відаць, праз франц. mime ’тс’ (XVIII ст.) са ст.-грэч. μίμος ’пераймальнік, імітатар’.

◎ Панты́кі ’апоркі’ (ТС). З польск. patynka, patynek ’туфель’ < італ. patino ’тапкі’, параўн. франц. patte ’нага’, ням. Pfote або Patsche ’тс’ (Брукнер, 399). У бел. слове адбылася метатэза зычных.

Пара́д ’урачысты агляд войск’ (ТСБМ). З рус. пара́д ’тс’ (Крукоўскі, Уплыў, 74), таксама, як і пара́дны, пара́днасць. Рус. з франц. parade < ісп. parada ’спыненне; месцазнаходжанне’ (Фасмер, 3, 203).

Пардо́н ’прабачце, даруйце’ (ТСБМ), ’адпачынак” (мардуеся бес пардону дзень пры дні) (Мат. Гом.). Праз польск. pardon або рус. пардо́н ’тс’ з франц. pardon ’дараванне’ (параўн. Фасмер, 3, 205).

Плацда́рм ’мясцовасць, на якой разгортваецца ваенная аперацыя’ (ТСБМ). З рус. плацдарм (у пач. XVIII ст. яшчэ пласдарм), якое з франц. place dʼarmes пад уплывам плац (Фасмер, 3, 276).

Сацыялі́зм ’вучэнне аб пабудове сацыялістычнага грамадства; першая фаза камуністычнага грамадства’ (ТСБМ). Праз рус. социали́зм (Крукоўскі, Уплыў, 81), якое з франц. socialisme < лац. sociale ’таварыскі, грамадскі’ (ССРЛЯ, 14, 427).

Сюрту́к ’бурка, шырокая адзежына з даматканага сукна з башлыком’ (Цых.). Запазычана з рус. сюртук ’сурдут’, што з франц. surtout ’шырокая верхняя адзежына’ (Фасмер, 3, 823; ЕСУМ, 5, 495).