фато́ліз, ‑у, м.

Спец. Раскладанне вадкіх, цвёрдых або газападобных рэчываў пад уздзеяннем святла. Фатоліз вады.

[Ад грэч. phōs, phōtos — святло і lysis — раскладанне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Вадзя́нкі 1 ’сані для падвозкі вады’ (Юрч.). Ад прыметніка вадзяны ’прызначаны для вады’. Форма pluralia tantum тлумачыцца аналогіяй з сані.

Вадзя́нкі 2 ’драўляная пасудзіна, якой чэрпаюць ваду з вядра’ (ДАБМ, 815). Суфіксальнае ўтварэнне ад вадзяны́ ’прызначаны для вады’. У ДАБМ слова прадстаўлена як адзінкавая назва на тэрыторыі Міншчыны. Форму множнага ліку можна тлумачыць як вынік аманімічнага адштурхоўвання: вадзя́нка ’пасудзіна’, — вадзя́нка ’хвароба’. Магчыма, таксама аналогія з іншымі назвамі посуду pluralia tantum (ночвы і пад.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

лі́нуць, -ну, -неш, -не; лінь; зак.

1. Рэзкім рухам выліць, узліць на што-н. вадкасць.

Л. вады на рукі.

2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Пачаць моцна ліцца, хлынуць патокам (пра дождж, святло, паветра і пад.).

Лінуў дождж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Ся́трыць ’хвалявацца, пакрывацца дробнымі хвалямі (пра паверхню вады)’ (рагач., Сл. ПЗБ). Няясна.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Кру́жык ’чарпак для вады’ (Федар. Рук.), ’кубак’ (Сцяшк., Сл. паўн.-зах.). Гл. кружка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

накіпяці́ць, ‑пячу, ‑пяціш, ‑пяціць; зак., чаго.

Закіпяціць нейкую колькасць чаго‑н. Накіпяціць кацёл вады. Накіпяціць малака.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пабры́цца, ‑брыюся, ‑брыешся, ‑брыецца; зак.

Пабрыць сабе твар; пагаліцца. [Міхал:] — Дзе тут вады ўзяць, пабрыцца трэба. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прыско́к, ‑у, м.

Невялікі скачок; падскок. Слава падхапіў кацялок і з прыскокам пабег да вады. Шыловіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вадагрэ́йка, ‑і, ДМ ‑грэйцы; Р мн. ‑грэек; ж.

Пасудзіна для награвання вялікай колькасці вады; кіпяцільнік.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вадаска́т, ‑у, М ‑скаце, м.

Спад вады з высокага, але не стромага ўступа ў рацэ, ручаі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)