працвісці́ I сов. процвести́;
я́блыня ~віла́ сем дзён — я́блоня процвела́ семь дней
працвісці́ II сов. (пропитаться плесенью) пропле́сневеть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
завя́ць, ‑вяну, ‑вянеш, ‑вяне; зак.
Тое, што і завянуць. У садку, на самай сярэдзіне, уцалела адна яблыня. Лісце яе, праўда, прыхапіла агнём, яно завяла.. Якімовіч. Сваты пачалі абмінаць [Марылю], і маладосць завяла без пары. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лясо́ўка ’дзікая яблыня і плод з яе’ (Касп., шкл., Мат. Маг.), ’лясная груша’ (карэліц., Сцяшк. Сл.), як і лясоўка ’лясная мыш’ (карм., Мат. Гом.) утварыліся ў выніку намінацыі выразу з прыметнікам лясо́вы (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лысну́шкі ’яблыкі з дзічкі’ (Касп.). Да лес (гл.). Утворана ад лясны і суфікса ‑ушк‑і. Параўн. барыс. лясоўка ’дзікая яблыня’ (Сл. ПЗБ). Ацвярдзенне л‑ адбылося пад уплывам лысы (дзікія яблыкі могуць мець крапінкі-лысінкі).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
скараспе́лка, ‑і, ДМ ‑лцы; Р мн. ‑лак; ж.
Разм. Скараспелы плод, а таксама расліна, якая дае такія плады. Яблыня-скараспелка. □ Хоць лета выдалася сухаватае, але бульба расла добра, і ўжо нешта ў канцы ліпеня была гатова скараспелка. Дуброўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Леснікі́ дзікія, лясныя яблыкі’ (в.-дзв., Шатал., Працы, 6). Шляхам універбізацыі са словазлучэння лясныя яблыкі. Пасля ад формы адз. л. леснік утворана в.-дзв. леснічыха ’дзікая яблыня’ (Шатал.). Гэтак жа і зах.-укр. лесниця, ліс‑ ниця ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
прышчэ́плены 1, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад прышчапіць 1.
2. у знач. прым. Такі, якому нададзены якія‑н. ўласцівасці шляхам перасадкі на яго часткі другой расліны (пра расліну). Прышчэпленая яблыня.
прышчэ́плены 2, ‑ая, ‑ае.
Дзеепрым. зал. пр. ад прышчапіць 2.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Лясні́к, лясьні́к, лесні́к, лісні́к, лыснэ́к ’даглядчык, вартаўнік лесу, палясоўшчык’ (ТСБМ, Бяльк., Шат., Касп., Яруш., Сл. ПЗБ). Пашырана гэта лексема ў зах.- і ўсх.-слав. мовах; славен. lẹsńik мае блізкія значэнні: ’лясная яблыня, лясоўка’, lesníka ’тс’, макед. лесник ’ляшчына’, ’арэшнік’. Прасл. lěsьn‑ikъ (Слаўскі, 4, 178–179).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сібі́рскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да Сібіры, уласцівы Сібіры; які жыве ў Сібіры. Сібірскія маразы. □ Пышна закусцілася на сібірскіх аблогах цёмна-зялёным дываном пшаніца. Пальчэўскі.
2. У складзе некаторых заалагічных і батанічных назваў. Сібірская яблыня. Сібірскі кедр. Сібірскі мерынос. Сібірскі кот.
•••
Сібірская язва гл. язва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Ляскоўка ’дзікая лясная яблыня; плод з яе’ (кір., Нар. сл.; чачэр., Мат. Гом.), ляскоўкі ’лясныя яблыкі’ (КЭС, Чыгрынаў). Утворана ад лясковы, якое ад лясок ’гай, невялікі лес’ (гл.). Параўн. ст.-польск. lasko ’тс’, н.-луж. lěsko ’малы ліставы лес’ < lěso ’ліставы лес’, ст.-чэш. les, lesy ’лістота’, ’парасткі’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)