кангламера́т, -у, М -ра́це, мн. -ы, -аў, м.

1. Механічнае спалучэнне чаго-н. разнароднага (кніжн.).

К. думак.

2. Асадкавая горная парода, якая складаецца з разнародных сцэментаваных часцінак (спец.).

|| прым. кангламера́тны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Турбуле́нтны ‘бурлівы, бурны, хаатычны, віхравы (рух часцінак вадкасці, газу)’, турбуле́нцыя ‘віхравы, хаатычны рух часцінак (газу, вадкасці)’ (ТСБМ). Запазычаны з польскай (абодва словы) ці з рускай (турбулентны) мовы, у якія слова прыйшло з англ. ці франц. turbulent ‘тс’; апошнія паходзяць ад лац. turbulentus ‘бурлівы, бязладны, неспакойны’, якое з turbō ‘віхор, вір’, ‘кола’ (Голуб-Ліер, 494; Даза, 732; ЕСУМ, 5, 679).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

спяка́нне, -я, н. (спец.).

1. Шчыльнае злучэнне асобных часцінак цвёрдага рэчыва пры высокай тэмпературы.

С. тарфяных пластоў.

2. Працэс атрымання цвёрдых і порыстых кавалкаў з дробных, парашкападобных або пылападобных матэрыялаў; агламерацыя.

С. баксітаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

буйназярні́сты, ‑ая, ‑ае.

Які складаецца з буйных часцінак. Буйназярністы пясок. Буйназярністая парода. Буйназярністы камень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турбуле́нтны, ‑ая, ‑ае.

Спец. Хаатычны, віхравы (пра рух часцінак вадкасці або газу). Турбулентнае цячэнне.

[Лац. turbulentus — бязладны, хаатычны.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Папярхну́цца ’на момант задыхнуцца пры пападанні ў дыхальнае горла чаго-небудзь (часцінак ежы, вады і пад.)’ (ТСБМ, Грыг.). Гл. пе́рхаць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

аэразо́ль, ‑ю, м.

Безліч найдрабнейшых часцінак якога‑н. рэчыва, распыленых у газах або газападобным асяроддзі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

спяка́льнасць, ‑і, ж.

Спец. Уласцівасць часцінак цвёрдага рэчыва шчыльна злучацца, спайвацца пры высокай тэмпературы. Спякальнасць каменнага вугалю.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

мезо́н, ‑а, м.

Агульная назва элементарных часцінак, маса якіх большая за масу электрона і меншая за масу пратона.

[Ад грэч. mesos — сярэдні.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

турбуле́нтнасць, ‑і, ж.

Спец. Уласцівасць турбулентнага; неўпарадкаванасць руху асобных часцінак, уласцівая цячэнню вадкасці ці газу. Турбулентнасць паветраных плыней.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)