шы́цца¹, шы́юся, шы́ешся, шы́ецца; незак. (разм.).
1. Лезці, прабірацца і пад. ў вузкае месца, туды, дзе цесна; хавацца куды-н.; пранікаць, залазіць куда-н.
Ш. ў натоўп.
Куры шыюцца ў крапіву.
2. перан. Старацца быць падобным на каго-н., прыкідвацца кім-н.
Ш. ў дурні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ляпі́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., ле́піцца; незак.
1. Быць пластычным, прыгодным для лепкі, здольным прыляпляцца.
Пластылін добра лепіцца.
2. Цесна размяшчацца адзін каля аднаго.
Абапал вуліцы ляпіліся старэнькія хаткі.
3. Стварацца з пластычных матэрыялаў.
Скульптурныя партрэты лепяцца марудна.
4. разм. Прыставаць, вязацца, чапіцца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассялі́цца, 1 і 2 ас. адз. не ўжыв., -се́ліцца; -се́лімся, -се́ліцеся, -се́ляцца; зак.
1. Пасяліцца ў розных месцах.
Р. на беразе возера.
2. Пасяліцца асобна (пра тых, хто жыў разам).
У хаце цесна, р. трэба.
|| незак. рассяля́цца, -я́ецца; -я́емся, -я́ецеся, -я́юцца.
|| наз. рассяле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пасплята́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Сплесці ўсё, многае. У пояс верасы тут параелі, А сосны цесна паспляталі рукі. Свірка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паадсяля́цца, ‑яецца; ‑яемся, ‑яецеся, ‑яюцца; зак.
Адсяліцца — пра ўсіх, многіх. [Антось:] — А тут змены нейкія.. [Агата:] — Гэта паадсяляліся з вуліцы, — цесна вельмі. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шматко́лерны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і шматкаляровы. Ды потым — потым стала ў стэпе цесна! Навіслі, захілілі небакраі Шматколернаю дымавой завесай... Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
стыкава́цца, ‑куецца; незак.
1. Злучацца ўпрытык; ажыццяўляць стыкоўку аднаго з другім. // перан. Цесна змыкацца, быць блізкімі. Іх погляды стыкуюцца.
2. Зал. да стыкаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зрадні́ць, ‑ню, ‑ніш, ‑ніць; зак., каго-што.
Зблізіць, зрабіць сябрамі, цесна звязаць. Агульнае гора зрадніла [Івана і Анютку] ціхай маўклівасцю. Быкаў. Расія.. зрадніла Міцкевіча з дзекабрыстамі. Лойка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ко́мплекс, -у, мн. -ы, -аў, м.
1. Сукупнасць прадметаў, з’яў, дзеянняў, уласцівасцей, якія складаюць адно цэлае.
Мемарыяльны к.
К. гімнастычных практыкаванняў.
2. Сукупнасць цесна звязаных галін народнай гаспадаркі ці прадпрыемстваў розных галін гаспадаркі.
Аграпрамысловы к.
Паліўна-энергетычны к.
Тэрытарыяльна-вытворчы к.
Ваенна-прамысловы к.
|| прым. ко́мплексны, -ая, -ае.
Комплексная аўтаматызацыя.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шчы́льны, -ая, -ае.
1. 3 цесна злучанымі часцінкамі або які змяшчае вялікую колькасць чаго-н. у малым аб’ёме, прасторы.
Шчыльная тканіна.
Шчыльна (прысл.) зачыніць дзверы.
Шчыльныя слаі атмасферы.
Ш. плот.
2. Цесны, з абмежаванай прасторай.
Шчыльная пасудзіна.
3. перан. Насычаны якімі-н. мерапрыемствамі, падзеямі.
Ш. графік мерапрыемстваў.
|| наз. шчы́льнасць, -і, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)