сам-дзяся́ты нескл., уст. сам-деся́т

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам-пя́ты нескл., уст. сам-пят

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам-сёмы нескл., уст. сам-сём

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам-трэ́ці нескл., уст. сам-трете́й

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам-чацвёрты нескл., уст. сам-четвёрт

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сам-шо́сты нескл., уст. сам-шёст

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

луза́н, -а́, мн. -ы́, -о́ў, м. (разм.).

Арэх, які сам вылузаўся з шалупіння.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

баро́граф, -а, мн. -ы, -аў, м.

Прыбор, які сам запісвае змены атмасфернага ціску.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

сам, род., вин. само́га, дат. само́му, твор., предл. самі́м; ж. сама́, ср. само́; мн. са́мі мест. опред., м.

1. в разн. знач. сам;

я сам гэ́та ве́даю — я сам э́то зна́ю;

цяпе́р ён і сам не рад — тепе́рь он и сам не рад;

са́мі зно́йдуць даро́гу — са́ми найду́т доро́гу;

гэ́та само́ жыццё — э́то сама́ жизнь;

сам гэ́ты факт ра́дуе мяне́ — сам э́тот факт ра́дует меня́;

2. в знач. сущ., уст. (хозяин, глава) сам;

сам загада́ў — сам приказа́л;

◊ сам-на́сам — с гла́зу на гла́з;

сам не свой — сам не свой;

сам па сабе́ — сам по себе́; как таково́й;

сам (сама́, само́) сабо́й — сам (сама́, само́) собо́й;

сам сабе́ гаспада́р — сам себе́ хозя́ин;

сам сабе́ галава́ — сам себе́ голова́;

сам сабе́ — про себя́;

быць самі́м сабо́ю — быть сами́м собо́ю;

сам не рад — (и) сам не рад;

сам праз сябе́ — сам по себе́;

сам не ў сабе́ — сам не свой;

само́ сабо́й разуме́ецца (зразуме́ла) — само́ собо́й разуме́ется;

сам чорт не разбярэ́ — сам чёрт не разберёт;

які́я са́мі, такі́я і са́ні — погов. каки́е са́ми, таки́е и са́ни; по Се́ньке и ша́пка;

са́мі з вуса́мі — погов. са́ми с уса́ми;

не капа́й друго́му я́мы (я́му), сам ува́лішся ў яе́ — посл. не рой друго́му я́мы (я́му), сам в неё упадёшь;

сам не гам і друго́му не дам — погов. соба́ка на се́не

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

самана́зва, -ы, мн. -ы, -аў, ж.

Імя, якім які-н. народ называе сам сябе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)