псіхафі́зіка, ‑і, ДМ ‑зіцы, ж.

Аддзел эксперыментальнай псіхалогіі, які вывучае суадносіны паміж ступенню раздражнення і сілай выкліканага ім адчування.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

уцвялі́ць, уцвялю, уцвеліш, уцвеліць; зак., каго-што.

Давесці да раздражнення, узлаваць. Уцвяліць сабаку. // перан. Выклікаць у кім‑н. трывогу; растрывожыць. Уцвяліць душу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раздражні́цца, -дражню́ся, -дра́жнішся, -дра́жніцца; зак.

1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Падвергнуцца ўздзеянню раздражняльніка.

Скура раздражнілася.

2. Прыйсці ў стан раздражнення, злосці.

3. Выклікаць, распаліць у сабе якое-н. жаданне.

|| незак. раздражня́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.

|| наз. раздражне́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раздражня́льны, ‑ая, ‑ае.

1. Які хутка прыходзіць у стан раздражнення; уразлівы, чуллівы (пра чалавека).

2. Звязаны з уздзеяннем якога‑н. раздражняльніка на арганізм або на асобны орган. Раздражняльны працэс.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шчыме́ць, 1 і 2 ас. не ўжыв., -мі́ць; незак.

1. Востра балець, пячы ад драпін, раздражнення і пад. або ныць, балець тупым болем.

Шчыміць рука ад драпін.

Шчымела сэрца (таксама перан.: пра душэўныя перажыванні).

2. Выклікаць адчуванне прыгнечанасці, нуды і пад.

У грудзях ад крыўды шчымела.

|| наз. шчымле́нне, -я, н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

ко́зыт, ‑у, М ‑зыце, м.

Адчуванне лёгкага нервовага раздражнення, якое выклікаецца дотыкам да скуры. Хлопчык смяяўся ад бацькавага козыту, адпіхваў ручкамі твар, а Анатоль усё цалаваў і цалаваў: шчочкі, лоб, шыю, грудзі. Пальчэўскі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пяршы́ць, ‑шыць; безас. незак.

Разм. Пра адчуванне раздражнення, козыту (у горле). Сіні тытунёвы дым лёгка плаваў пад столлю. Ад яго пяршыла ў горле, браў кашаль. Адамчык. Ад пылу.., ад гарачыні пяршыла ў горле. Лынькоў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сы́каць, -аю, -аеш, -ае; незак.

1. Утвараць глухія гукі, якія нагадваюць працяжнае вымаўленне гука «с».

Гусі выцягнулі шыі і пачалі с.

2. перан. Гаварыць здушаным ад раздражнення голасам (разм.).

3. перан. Злоснічаць, выказваць сваё незадавальненне (разм.).

С. на мужа.

|| аднакр. сы́кнуць, -ну, -неш, -не; -ні (разм.).

|| наз. сы́канне, -я, н. і сык, -у, м. (разм.).

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

пе́рхаць ​1, ‑і, ж.

Дробныя лусачкі рагавых клетак скуры галавы, якія ўтвараюцца каля валасоў у выніку захворвання скуры.

пе́рхаць ​2, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак.

Разм. Сутаргава кашляць, пакашліваць ад перасыхання, раздражнення ў горле. Перхаць ад пылу.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

разгарачы́цца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.

Адчуць жар; разагрэцца. — Аднойчы .. разгарачыўся дзед, выпіў конаўку халоднай вады, а цераз дзень і сканаў. Лужанін. // перан. Дайсці да стану ўзбуджэння, узрушэння, раздражнення. — Здурнеў саўсім! Як разгарачыцца, сам не помніць, што кажа! Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)