зглы́мзаць
‘праглынуць каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
зглы́мзаю |
зглы́мзаем |
| 2-я ас. |
зглы́мзаеш |
зглы́мзаеце |
| 3-я ас. |
зглы́мзае |
зглы́мзаюць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
зглы́мзаў |
зглы́мзалі |
| ж. |
зглы́мзала |
| н. |
зглы́мзала |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
зглы́мзай |
зглы́мзайце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
зглы́мзаўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
зглыну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., што.
Разм. Праглынуць што‑н. Зглынуць лякарства.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прагляда́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае.
1. Незак. да прагледзець (у 1 знач.).
2. Незак. да праглынуць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пілю́ля, -і, мн. -і, -лю́ль, ж.
Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка.
Прыняць пілюлю ад кашлю.
Паднесці пілюлю (таксама перан.: зрабіць што-н. непрыемнае; разм.). Праглынуць пілюлю (таксама перан.: моўчкі сцярпець справядлівы папрок, непрыемную для сябе праўду).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пілю́ля, ‑і, ж.
Лякарства, спрасаванае ў форме галачкі, шарыка. [Урач] даў пілюляў, «каб прапацець», і загадаў везці Валодзю назад. Карпюк. Урач памацаў пульс, тэмпературу змераў, Паслухаў, што рабіць патрэбна, расказаў І хвораму пілюлі прыпісаў. Корбан.
•••
Паднесці пілюлю гл. паднесці.
Праглынуць пілюлю гл. праглынуць.
[Лац. pilula.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
заглыну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Увабраць у сябе глытком; праглынуць (звычайна пра рыбу). Шчупак заглынуў жыўца.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
табле́тка, ‑і, ДМ ‑тцы; Р мн. ‑так; ж.
Невялікі сплюшчаны шарык з прасаванага лекавага парашку. Таблетка аспірыну. Праглынуць таблетку.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
*Прахалды́кнуць, прохалды́кнуць ’праглынуць’ (ТС). Фармальных адпаведнікаў слову няма. Відаць, нейкая кантамінацыя. Частку кораня хал‑ можна звязаць з рус. ха́лкать ’прагна глытаць’, якое, паводле Ільінскага, мае гукапераймальнае паходжанне (гл. Фасмер, 4, 218), параўн. і ўкр. прохала́вкнути ’праглынуць з прагнасцю’, адкуль можа выводзіцца і гукапераймальнае *халдык, параўн. кульдыкаць ’невыразна гаварыць’, кулды́к (гродз., Цыхун, вусн. паведамл.), што імітуе перакульванне і пад.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
вы́плюнуць сов. и однокр. вы́плюнуть;
○ ні в. ні праглыну́ць — проти́вно есть и жа́лко вы́плюнуть
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Аха́лкам ’не перажоўваючы, вялікімі кускамі (есці)’: «свіньні ядуць ахалкам» (глыб., Цыхун, вусн. паведамл.). Відаць, да хаўкнуць ’хутка, прагна праглынуць’, параўн. рус. ха́лко ’хутка, спяшаючыся’. Параўн. таксама аха́лак (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)