пераду́маць, -аю, -аеш, -ае; зак.
1. Падумаўшы, змяніць намер.
Хацеў зайсці да знаёмага, але перадумаў.
2. што, пра што, аб чым і без дап. Падумаць пра многае або многа разоў.
Многа прыйшлося п. за апошні час.
|| незак. пераду́мваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пакуме́каць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Кумекаць некаторы час; падумаць. Трэба сесці ды пакумекаць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
і², часц.
1. Ужыв. для ўзмацнення сэнсу таго слова, перад якім стаіць.
Не магла і падумаць пра гэта.
2. Вылучае наступнае слова; па знач. адпавядае часціцы «нават».
І сцены вушы маюць.
3. Адпавядае па знач. часціцы «таксама».
Будзе і на нашай вуліцы свята (прымаўка).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
памазгава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; зак.
Разм. Падумаць над чым‑н.; падумаць некаторы час. [Максім:] — Гы, Рыгор, заўтра дамоў ідзі, збірай гасцей, а мы тут памазгуем, што і да чаго, а паслязаўтра прыязджай. Асіпенка. Тут, вядома, ёсць пра што памазгаваць. Задача няпростая. С. Александровіч. [Мікульскі:] — Памазгуем, можа, што і прыдумаем. Марціновіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зду́ру, прысл.
Разм. Па глупству, непаразуменню. Гену Вярбіцкі недалюбліваў. І не ад рэўнасці, як нехта здуру мог бы падумаць. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
легкаду́м, ‑а, м.
Разм. Чалавек, які дзейнічае легкадумна. Калі чалавек просіць падумаць, значыцца ён не проста які шалапут, легкадум, а чалавек сур’ёзны. Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
памаўча́ць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; зак.
Маўчаць некаторы час. Хвіліну [хлопцы] памаўчалі, глядзелі, як скварыцца мяса. Маўр. Калі Алесь скончыў чытаць [вершы], Апейку захацелася памаўчаць, падумаць. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нагану́ць ’настаяць, дамагчыся’ (Сл. ПЗБ), ’зажадаць’ (Сцяц.), ’вырашыць’ (Сл. ПЗБ), ’задумаць’ (Сцяц.), укр. нагану́ти ’ўспомніць, напомніць’. Прыставачнае ўтварэнне ад дзеяслова тыпу гану́ць ’усвядоміць, падумаць’ (ТС) і пад., што, відаць, звязаны з гадаць (гл.), параўн. адгинуць ’адгадаць’ і інш., або ад дзеяслова гинуць ’хлынуць’, параўн. наги‑ нуць ’наваліцца, напасці’ (ТС).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пачу́хаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.
Разм.
1. Зак. да чухаць.
2. Чухаць некаторы час.
•••
Пачухаць патыліцу — паклапаціцца, падумаць, як выйсці з цяжкага становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
псо́та, ‑ы, ДМ псоце, ж.
Абл. Шкода, свавольства. — Падумаць толькі! Такое багацце занядбана было. Самае сумнае, што рвалі [яблыкі] зялёнымі. Адна псота толькі была. Дубоўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)