пахісну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; -хі́снуты; зак., каго-што.
1. Хіснуўшы, нахіліць.
П. слуп.
Чалавека пахіснула (безас.) ад слабасці.
2. перан. Зрабіць менш устойлівым, менш трывалым; выклікаць няўпэўненасць у чым-н.
П. чый-н. аўтарытэт.
Гора нікога не пахіснула.
П. сваё здароўе.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нагну́ць, -гну́, -гне́ш, -гне́; -гнём, -гняце́, -гну́ць; -гні́; -гну́ты; зак.
1. што. Сагнуўшыся, нахіліць, накіраваць уніз.
Н. галаву.
Н. галінку дрэва.
2. чаго. Нарабіць, нарыхтаваць нейкую колькасць чаго-н. гнутага.
Н. дуг.
|| незак. нагіна́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.); наз. нагіна́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
панагіна́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
Нагнуць, нахіліць усё, многае. Усё балота ўкрыла раса — кроплі такія важкія, што аж панагіналі да самай зямлі травінкі. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыгну́ць, ‑ну, ‑неш, ‑не; ‑нём, ‑няце; зак., каго-што.
Нагнуць, нахіліць; трохі сагнуць. Саўка, сутулаваты высокі мужчына, прыгнуў галаву ў дзвярах і выйшаў на двор. Федасеенка. Старасць прыгнула яго .. стан і кінула на твар і на высокі лоб цэлую сетку маршчын. Колас. // Сагнуўшы, нахіліць да чаго‑н. [Рыльскі] каменем убіў два цвікі, прыгнуў іх, і падлога зноў мела свой сапраўдны выгляд. Чорны. Як шары, Паліліся антонаўкі І да долу прыгнулі сады. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нахі́л, -у, м.
1. гл. нахіліць, нахіліцца.
2. Пастава цела пад вуглом паміж гарызантальнай і вертыкальнай плоскасцю.
Н. дрэў.
3. Схіл, спуск, пакатая паверхня.
Круты н.
4. перан. Прыхільнасць, схільнасць, цяга да чаго-н.
Н. да музыкі.
5. Наяўнасць якіх-н. унутраных задаткаў, схільнасць да чаго-н.
Н. да прастуды.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нахіле́нне, ‑я, н.
1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. нахіляць — нахіліць.
2. Тое, што і нахіл (у 4 знач.). Дзед меў да сецей нахіленне, А вудзіць — не: не меў цярпення. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
захілі́ць, ‑хілю, ‑хіліш, ‑хіліць; зак., каго-што.
Разм. Засланіць, загарадзіць чым‑н. Нахіліць твар рукамі. □ Змрок, нібы аканіцамі, захіліў вокны, у хаце зрабілася цёмна. Чарот. [Жанчына] рухава ўстала, сваёй постаццю захіліла акно. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
◎ Нагном ’нахіліўшы пасудзіну’ (піць) (Сл. ПЗБ, дзярж., З нар. сл., Нар. сл.), ’адным глытком, не адпачываючы, піць’ (беласт., Ніва, 22 красавіка 1979 г.), ’з бутэлькі, з гладыша, без шклянкі (піць)’ (бяроз., КЭС). Да нагнуць ’нахіліць’, параўн. больш архаічную форму нагбом (набгом) ’тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
схілі́ць, схілю́, схі́ліш, схі́ліць; схі́лены; зак.
1. што. Нагнуць, нахіліць; апусціць.
Жыта схіліла спелыя каласы.
2. перан., каго (што) да чаго і на што. Пераканаць у неабходнасці якога-н. учынку, рашэння.
С. сяброў да ўцёкаў.
С. выступаўшых на свой бок.
◊
Схіліць галаву — прызнаць сябе пераможаным, пакарыцца каму-, чаму-н.
|| незак. схіля́ць, -я́ю, -я́еш, -я́е.
|| наз. схіле́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
нахі́лены, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад нахіліць.
2. у знач. прым. Які адхіляецца ад вертыкальнага і гарызантальнага становішча. Нахіленая плоскасць. □ Неўзабаве з люка па нахіленай рашотцы на.. канвеер з грукатам пасыпаліся адліўкі. Карпаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)