адбі́так
1. (род. адбі́тка) (след, изображение) отпеча́ток; (в зеркале и т.п.) отраже́ние
2. (
3. (род. адбі́тку)
◊ а. ча́су — печа́ть вре́мени;
налажы́ць (свой) а. — (на каго, што)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
адбі́так
1. (род. адбі́тка) (след, изображение) отпеча́ток; (в зеркале и т.п.) отраже́ние
2. (
3. (род. адбі́тку)
◊ а. ча́су — печа́ть вре́мени;
налажы́ць (свой) а. — (на каго, што)
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
взыска́ние
1. спагна́нне, -ння
пода́ть ко взыска́нию
2. (наказание) спагна́нне, -ння
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
наваро́чаць
1. (ворочая,
2. (повалить набок, перевернуть кверху дном) опроки́нуть, повали́ть;
3.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́па
ла́пы медве́дя ла́пы мядзве́дзя;
у него́ не ру́ки, а настоя́щие ла́пы у яго́ не ру́кі, а сапра́ўдныя ла́пы;
на ла́пах ёлки лежи́т снег на ла́пах е́лкі ляжы́ць снег;
ла́па культива́тора ла́па культыва́тара;
◊
попа́сть в ла́пы тра́піць у ла́пы;
дать в ла́пу даць у ла́пу.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
навярну́ць
1. (
2. (чым што) навали́ть (что на что); (накрыть, защитив что-л.) прикры́ть;
3.
4.
5. (придать чему-л. наклонное положение) наклони́ть, склони́ть;
6. (на што)
7.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ла́па
1.
2. (инструмент для выдёргивания гвоздей) дерга́ч
◊ папа́сціся (тра́піць) у ла́пы — попа́сть (попа́сться) в ла́пы;
налажы́ць ла́пу — (на што)
даць па ла́пах — дать по рука́м;
даць у ла́пу — дать в ла́пу;
у ла́пах — (каго, чыіх) в ла́пах (у кого, чьих);
запусці́ць ла́пу — запусти́ть ла́пу;
смакта́ць ла́пу — соса́ть ла́пу
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сябе́
◊ не по́мніць с. — вне себя́;
сам па сабе́ — сам по себе́;
сам сабе́ — про себя́;
у с. — у себя́;
сам не ў сабе́ — сам не свой;
сам сабе́ я́му капа́е — сам себе́ я́му копа́ет;
е́сці як не ў с. — и куда́ то́лько у него́ дева́ется;
вы́весці з с. — вы́вести из себя́;
браць на с. — брать на себя́;
фа́кты гаво́раць са́мі за с. — фа́кты говоря́т са́ми за себя́;
узя́ць (браць) с. ў ру́кі — взять (брать) себя́ в ру́ки;
быць самі́м сабо́й — быть сами́м собо́й;
сам сабе́ гаспада́р — сам себе́ хозя́ин;
ног пад сабо́й не чуць — ног под собо́й не чу́ять (не слы́шать);
звяза́ць сабе́ ру́кі — связа́ть себе́ ру́ки;
стро́іць з с. — (каго) стро́ить из себя́ (кого);
злама́ць (скруці́ць) сабе́ галаву́ — слома́ть (сверну́ть) себе́ ше́ю;
с. не забыва́ць — себя́ не забыва́ть;
налажы́ць на с. ру́кі —
прыйсці́ ў с. — прийти́ в себя́;
вы́зваць (вызыва́ць), прыня́ць (прыніма́ць) аго́нь на с. — вы́звать (вызыва́ть), приня́ть (принима́ть) ого́нь на себя́;
перасягну́ць (само́га) с. — превзойти́ (самого́) себя́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
даць
1.
2. (што) подве́ргнуть (чему);
◊ д. зразуме́ць — дать поня́ть;
д. во́лю сляза́м — дать во́лю слеза́м;
д. во́лю рука́м — дать во́лю рука́м;
без дай прычы́ны — ни за что ни про что;
д. аб сабе́ знаць — дать о себе́ знать;
д. галаву́ на адсячэ́нне — дать го́лову на отсече́ние;
не д. (сябе́) у кры́ўду — не дать (себя́) в оби́ду;
не д. хо́ду — не дать хо́ду;
д. пу́дла — промахну́ться; дать ма́ху;
і паню́хаць не д. — и поню́хать не дать;
д. по́ўху — дать затре́щину, отве́сить оплеу́ху;
д. во́лю сваі́м пачу́ццям — дать во́лю свои́м чу́вствам;
д. бяро́завай ка́шы — дать берёзовой ка́ши;
дае́ сябе́ адчува́ць — даёт себя́ знать;
д. даро́гу — дать доро́гу;
д. ход (спра́ве) — дать ход (де́лу);
д. дзёру (дра́ла, драпака́, лататы́) — дать (зада́ть) дёру (дра́ла, тя́гу, лататы́, стрекача́, стречка́);
д. дразда́ —
д. адбо́й — дать отбо́й;
д. спако́й — оста́вить в поко́е;
д. ве́ры — пове́рить, дать ве́ру;
д. круг — дать крю́ку;
(не) д. дыхну́ць — (не) дать дух перевести́; (не) дать вздохну́ть;
дай бо́жа — дай бог;
д. ду́лю — показа́ть фи́гу (ку́киш);
д. газ — дать газ;
д. ду́ба —
д. га́сла — дать знать; оповести́ть;
я табе́ дам! — я тебе́ (те) дам!;
як бог дасць — как бог даст;
д. пе́рцу (чо́су) — (каму) дать пе́рцу (кому);
до́рага б даў (заплаці́ў) — до́рого бы дал (уплати́л);
д. па ша́пцы — дать по ша́пке;
д. фо́ру — дать фо́ру;
д. за́дні ход — дать за́дний ход;
д. пача́так — (чаму) дать нача́ло (чему);
д. пы́тлю (жа́ру) — дать жару;
д. храпака́ — зада́ть храпови́цкого;
д. ды́хту — дать взбу́чку (нагоня́й), намы́лить (намя́ть) хо́лку;
д. ма́ху — дать ма́ху;
д. (зае́хаць) у ву́ха — дать (съе́здить) в у́хо;
д. зда́чы — дать сда́чи;
д. у ла́пу — дать в ла́пу;
д. па ла́пах — дать по рука́м;
ра́ды не д. — а) не упра́виться, не сла́дить (с кем-, чем-л.); б) ума́ не приложи́ть;
д. у галаву́ — уда́рить в го́лову;
дай ты ра́ды —
д. па ка́рку (у ка́рак) — дать по ше́е;
д. сябе́ ашука́ць (падману́ць) — да́ться в обма́н;
д. ла́зню — зада́ть ба́ню;
д. лазы́ — зада́ть пе́рцу;
не д. спу́ску — не дать спу́ску;
д. у ко́сці — всы́пать; дать взбу́чку;
як піць д. — как пить дать;
бог дасць — бог даст;
дай бог но́гі — дай бог но́ги;
бог ро́зуму не даў — бог ума́ лиши́л;
д. наганя́й (прачуха́нку, прачуха́нец) — дать нагоня́й; протере́ть с песо́чком;
д. прабо́рку — дать нахлобу́чку;
да́йце час — да́йте срок;
д. падста́ву — дать по́вод;
д. нагу́ —
д. жыццё — (каму) дать жизнь (кому);
д. лад — привести́ в поря́док;
дай бо́жа, ды не ве́даю — ви́лами по воде́ пи́сано;
як піць д. — как пить дать;
дай бо́жа на́шаму цяля́ці во́ўка спайма́ці —
сам не гам і друго́му не дам —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рука́
протяну́ть кому́-л. ру́ку працягну́ць (пада́ць) каму́-не́будзь руку́;
держа́ть в рука́х
ру́ки по швам!
неразбо́рчивая рука́ неразбо́рлівая рука́, неразбо́рлівы по́чырк;
подде́лать чью́-л. ру́ку падрабі́ць чыю́-не́будзь руку́ (чый-не́будзь по́дпіс);
по пра́вую ру́ку па пра́вую руку́, з пра́вай рукі́, спра́ва;
◊
рука́ о́б руку по́плеч;
рука́ ру́ку мо́ет
сво́я рука́ влады́ка
рука́ не дро́гнет (у кого) рука́ не задрыжы́ць (у каго, чыя);
ру́ки че́шутся (у кого-л.) ру́кі свярбя́ць (у каго-небудзь);
ру́ки ко́ротки ру́кі ко́раткі;
дли́нные ру́ки (у кого) до́ўгія ру́кі (у каго);
ру́ки прочь! ру́кі прэч!;
сре́дней руки́ сярэ́дні, сярэ́дняй рукі́;
не поклада́я рук не апуска́ючы (не склада́ючы) рук;
руко́й пода́ть (куда-л., откуда-л.) руко́й пада́ць;
как руко́й сняло́ як руко́й зняло́;
держа́ть (чью-л.) ру́ку трыма́ць (чыю-небудзь) руку́; быць на чыі́м-не́будзь баку́;
наби́ть ру́ку (на чём-л.) набі́ць руку́ (на чым-небудзь) (налаўчы́цца, налажы́цца);
протяну́ть ру́ку по́мощи пада́ць руку́ дапамо́гі;
нагре́ть ру́ки нагрэ́ць ру́кі;
чужи́ми рука́ми жар загреба́ть
(быть) как без рук (быць) як без рук;
сон в ру́ку сон спра́ўдзіў;
из рук вон пло́хо ніку́ды не ва́рта, ве́льмі дрэ́нна;
узна́ть из пе́рвых рук (что-л.) даве́дацца з пе́ршых рук (пра што-небудзь);
прибра́ть к рука́м (кого-, что-л.) прыбра́ць да рук (каго-, што-небудзь);
он на́ руку нечи́ст ён на руку́ нячы́сты;
име́ть на рука́х (кого-л.) мець на рука́х (каго-небудзь);
отби́ться от рук адбі́цца ад рук;
быть свя́занным по рука́м и нога́м быць звя́заным па рука́х і нага́х;
с пусты́ми рука́ми з пусты́мі рука́мі;
быть не с руки́ (кому-л.) быць не з рукі́ (каму-небудзь);
золоты́е ру́ки залаты́я ру́кі;
лёгкая рука́ (у кого) лёгкая рука́ (у каго);
с лёгкой руки́ з лёгкай рукі́;
пра́вая рука́ пра́вая рука́;
си́льная рука́ мо́цная рука́;
тяжёлая рука́ (у кого) ця́жкая рука́ (у каго);
брать (взять) го́лыми рука́ми браць (узя́ць) го́лымі рука́мі;
ще́дрою руко́ю шчо́драй руко́й;
на́ руку на руку́; падыхо́дзіць;
не рука́ (кому) не падыхо́дзіць (каму);
по рука́м! па рука́х!;
говори́ть по́д руку гавары́ць пад руку́;
под руко́й (находи́ться) пад руко́й (знахо́дзіцца);
не с руки́ (кому) не з рукі́ (каму);
рука́ми и нога́ми рука́мі і нага́мі;
ру́ки не дохо́дят ру́кі не дахо́дзяць;
ру́ки опусти́лись (у кого) ру́кі апусці́ліся (у каго);
рука́ не поднима́ется (у кого) рука́ не падыма́ецца (у каго);
руко́й не доста́ть руко́й не даста́ць, фі́гай но́са не даста́ць;
запусти́ть ру́ку (во что) запусці́ць руку́ (у што);
иска́ть (чьей) руки́ прасі́ць (чыёй) рукі́;
лиза́ть ру́ки (кому) ліза́ць ру́кі (каму);
лома́ть ру́ки лама́ць ру́кі;
мара́ть (па́чкать) ру́ки пэ́цкаць ру́кі;
обагри́ть ру́ки кро́вью (в крови́) запля́міць ру́кі крывёй;
опусти́ть ру́ки апусці́ць ру́кі;
подня́ть ру́ку (на кого) узня́ць руку́ (на каго);
предложи́ть ру́ку (и се́рдце) (кому) прапанава́ць руку́ (і сэ́рца) (каму);
приложи́ть ру́ку (к чему) прыкла́сці руку́ (да чаго);
умы́ть ру́ки умы́ць ру́кі;
развяза́ть ру́ки развяза́ць ру́кі;
дать во́лю рука́м даць во́лю рука́м;
махну́ть руко́й (на кого, на что) махну́ць руко́й (на каго, на што);
как без рук як без рук;
брать (взять) себя́ в ру́ки браць (узя́ць) сябе́ ў ру́кі;
нельзя́ в ру́ки взять не́льга ў ру́кі ўзяць;
плыть в ру́ки плы́сці (плыць) у ру́кі;
попа́сть в ру́ки тра́піць у ру́кі;
держа́ть (кого) в рука́х трыма́ць (каго) у рука́х;
вали́ться из рук валі́цца з рук;
вы́пустить из рук вы́пусціць з рук;
вы́дать на́ руки (что, кому) вы́даць на ру́кі (што, каму);
отда́ть на́ руки (кому) адда́ць на ру́кі (пад апе́ку) (каму);
носи́ть на рука́х (кого) насі́ць на рука́х (каго);
бить по рука́м біць па рука́х;
попа́сться по́д руку (кому) тра́піць пад руку́ (каму);
в одни́ ру́ки у адны́ ру́кі;
в на́ших (ва́ших, их
из рук вон пло́хо ве́льмі дрэ́нна;
из вторы́х рук з другі́х рук;
из рук в ру́ки з рук у ру́кі;
ско́рый на́ руку ско́ры на руку́;
на рука́х (чьих) умере́ть на рука́х (чыіх) паме́рці;
не знать, куда́ ру́ки деть не ве́даць, куды́ ру́кі дзець;
по рука́м ходи́ть па рука́х хадзі́ць;
с рук доло́й з рук дало́ў;
лишь бы с рук абы́ з рук;
с рук продава́ть з рук прадава́ць;
с рук сбыть (спусти́ть) з рук збыць (спусці́ць);
с рук сойти́ дарма́ прайсці́;
с рука́ми оторва́ть з рука́мі адарва́ць;
де́ло (рабо́та) гори́т в рука́х (у кого) рабо́та гары́ць у рука́х (у каго);
де́ло рук (чьих) яго́ (іх) рабо́та;
и кни́ги в ру́ки (кому) і кні́гі ў ру́кі (каму);
и ка́рты в ру́ки (кому) і ка́рты ў ру́кі (каму);
ма́стер на все ру́ки ма́йстар на ўсе ру́кі;
обе́ими рука́ми подписа́ться (под чем) абе́дзвюма рука́мі падпіса́цца (пад чым);
обе́ими рука́ми ухвати́ться абе́дзвюма рука́мі ўхапі́цца;
оху́лки на́ руку не класть (не положи́ть) не схі́біць;
положа́ ру́ку на́ сердце шчы́ра ка́жучы;
прибра́ть во́жжи к рука́м узя́ць ле́йцы ў ру́кі;
свобо́да рук во́ля рук;
сложа́ ру́ки сиде́ть скла́ўшы ру́кі сядзе́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
рука́
◊ сярэ́дняй рукі́ — сре́дней руки́;
пра́вая р. — пра́вая рука́;
до́ўгія ру́кі — (у каго) дли́нные ру́ки (у кого);
пэ́цкаць ру́кі — мара́ть (па́чкать) ру́ки;
ру́кі каро́ткія — ру́ки ко́ротки;
ру́кі свярбя́ць — ру́ки че́шутся;
ру́кі прыкла́сці — ру́ки приложи́ть;
умы́ць ру́кі — умыть ру́ки;
злажы́ць ру́кі — сложи́ть ру́ки;
ру́кі апуска́юцца — (у каго) ру́ки опуска́ются (у кого);
махну́ць руко́й — (на каго, што) махну́ть руко́й (на кого, что);
разво́дзіць рука́мі — разводи́ть рука́ми;
ісці́ руко́ю — идти́ успе́шно; везти́;
на руку́ — на́ руку;
пад руку́ — (говорить и т.п.) по́д руку;
прасі́ць рукі́ — проси́ть руки́;
руко́й пада́ць — руко́й пода́ть;
ру́кі прэч! — ру́ки прочь!;
лёгкая р. — лёгкая рука́;
ця́жкая р. — тяжёлая рука́;
браць у ру́кі — брать в ру́ки;
біць па рука́х — бить по рука́м;
вы́пусціць з рук — вы́пустить из рук;
вы́рваць з рук — вы́рвать из рук;
на рука́х насі́ць — на рука́х носи́ть;
трыма́ць руку́ — (чыю) держа́ть ру́ку (чью);
тра́піцца пад руку́ — попа́сться по́д руку;
трыма́ць у рука́х — (каго) держа́ть в рука́х (кого);
браць го́лымі рука́мі — брать го́лыми рука́ми;
адбі́цца ад рук — отби́ться от рук;
сысці́ з рук — сойти́ с рук;
прыбра́ць да рук — прибра́ть к рука́м;
даць во́лю рука́м — дать во́лю рука́м;
р. не падыма́ецца — рука́ не поднима́ется;
з пусты́мі рука́мі — с пусты́ми рука́ми;
на ско́рую руку́ — на ско́рую ру́ку;
з рука́мі адарва́ць — с рука́ми оторва́ть;
ісці́ мі́ма рук — плыть ми́мо рук;
як руко́й зняло́ — как руко́й сня́ло;
на рука́х паме́рці — на рука́х умере́ть;
абе́дзвюма рука́мі падпіса́цца — обе́ими рука́ми подписа́ться;
абе́дзвюма рука́мі ўхапі́цца — обе́ими рука́ми ухвати́ться;
трыма́цца рука́мі і зуба́мі — держа́ться зуба́ми;
мець на рука́х — (каго) име́ть на рука́х (кого);
узя́ць сябе́ ў ру́кі — взять себя́ в ру́ки;
ма́йстар на ўсе ру́кі — ма́стер на все ру́ки;
не з тваі́мі рука́мі — не с твои́ми рука́ми;
па кане́ц рук — лишь бы с рук;
набі́ць руку́ — (на чым) наби́ть ру́ку (на чём);
падня́ць руку́ — (на каго) подня́ть ру́ку (на кого);
нячы́сты на руку́ — нечи́стый на́ руку;
па рука́х хадзі́ць — по рука́м ходи́ть;
як без рук — как без рук;
абы́ з рук — лишь бы с рук;
не з рукі́ — не с руки́;
з рук у ру́кі — из рук в ру́ки;
налажы́ць руку́ — (на што)
налажы́ць на сябе́ ру́кі —
сядзе́ць злажы́ўшы (скла́ўшы) ру́кі — сиде́ть сложа́ ру́ки;
сустрака́ць з распасцёртымі рука́мі — встреча́ть с распростёртыми объя́тиями;
р. не задрыжы́ць — рука́ не дро́гнет;
не апуска́ючы (не склада́ючы) рук — не поклада́я рук;
ру́кі не дахо́дзяць — (да чаго) ру́ки не дохо́дят (до чего);
як не сваі́мі рука́мі — как не свои́ми рука́ми;
рук не падло́жыш — (пад каго) не спасёшь от сме́рти;
ліза́ць ру́кі — (каму) лиза́ть ру́ки (кому);
лама́ць ру́кі — лома́ть ру́ки;
запля́міць ру́кі крывёй — обагри́ть ру́ки кро́вью (в крови́);
апусці́ць ру́кі — опусти́ть ру́ки;
прапанава́ць руку́ (і сэ́рца) — (каму) предложи́ть ру́ку (и се́рдце) (кому);
прылажы́ць руку́ — (да чаго) приложи́ть ру́ку (к чему);
звяза́ць па рука́х і нага́х — связа́ть по рука́м и нога́м;
плыць у ру́кі — плыть в ру́ки;
запусці́ць руку́ — (у што) запусти́ть ру́ку (во что);
тра́піць у ру́кі — попа́сть в ру́ки;
шчо́драй руко́й — не скупя́сь;
па рука́х! — по рука́м!;
з рука́мі і нага́мі — с рука́ми и нога́ми;
узя́ць ле́йцы ў ру́кі — взять во́жжи в ру́ки;
во́ля рук — свобо́да рук;
ско́ры на руку́ — ско́рый на́ руку;
з рук дало́ў — с рук доло́й;
вы́пусціць ле́йцы з рук — вы́пустить во́жжи из рук;
аста́цца без рук — оста́ться без рук;
адбі́цца ад рук — отби́ться от рук;
адбіра́ць ру́кі (но́гі) — парализова́ть;
адбіва́цца рука́мі і нага́мі — отбива́ться рука́ми и нога́ми;
браць но́гі ў ру́кі — дава́ть стрекача́ (тя́гу);
быць за́баўкай у чыі́х рука́х — быть игру́шкой в чьих рука́х;
выкру́чванне рук — выкру́чивание рук;
з фа́ктамі ў рука́х — с фа́ктами в рука́х;
з лёгкай рукі́ — с лёгкой руки́;
глядзе́ць з чыі́х рук — смотре́ть с чьих рук;
даць руку́ на шча́сце — дать ру́ку на сча́стье;
збыць з рук — сбыть с рук;
звяза́ць сабе́ ру́кі — связа́ть себе́ ру́ки;
ігра́ць на руку́ — игра́ть на́ руку;
(і) ка́рты ў ру́кі — (и) ка́рты в ру́ки;
няма́ за што рук заця́ць — не́ к чему ру́ки приложи́ть;
не ве́даць, куды́ ру́кі дзець — не знать, куда́ ру́ки деть;
свая́ р. — своя́ рука́;
руплі́вая р. — забо́тливая рука́;
сваёй (ула́снай) руко́й — свое́й (со́бственной) руко́й;
уда́рыць па рука́х — уда́рить по рука́м;
у адны́ ру́кі — в одни́ ру́ки;
усе́ ко́зыры ў рука́х — все ко́зыри в рука́х;
спры́тнасць рук — ло́вкость рук;
ру́кі не адва́ляцца — ру́ки не отва́лятся;
развяза́ць ру́кі — (каму) развяза́ть ру́ки (кому);
пада́ць руку́ дапамо́гі — протяну́ть (пода́ть) ру́ку по́мощи;
пад гара́чую руку́ — под горя́чую ру́ку;
пад п’я́ную руку́ — под пья́ную ру́ку;
нагрэ́ць (пагрэ́ць) ру́кі — нагре́ть (погре́ть) ру́ки;
не́льга ў ру́кі ўзяць — нельзя́ в ру́ки взять;
папа́сціся пад руку́ — попа́сться (подверну́ться) по́д руку;
мо́цная р. — си́льная рука́;
лаві́ць рука́мі паве́тра — лови́ть рука́ми во́здух;
рабо́та з рук ва́ліцца — рабо́та из рук ва́лится;
рабо́та гары́ць у рука́х — рабо́та гори́т в рука́х;
гэ́та не міне́ яго́, яе́ і г.д. рук — э́то не пройдёт ми́мо его́, её и т.д. рук;
дзіра́выя ру́кі — дыря́вые ру́ки;
ру́кі атрэ́сці — отказа́ться от чего́-л.; устрани́ться;
мець руку́ — име́ть ру́ку;
палажы́ўшы руку́ на сэ́рца — положа́ ру́ку на́ сердце;
з пе́ршых рук — из пе́рвых рук;
р. руку́ мы́е —
свая́ р. ўлады́ка —
чужы́мі рука́мі жар заграба́ць —
кармі́ муко́ю, дык по́йдзе руко́ю —
у чужы́х рука́х піро́г вялі́кі —
лепш сіні́ца ў рука́х, чым жураве́ль у не́бе —
языко́м мялі́, а рука́м во́лі не дава́й —
ры́бка ў рацэ́, ды не ў руцэ́ —
плы́сці з рук — плыть из рук; плыть сквозь па́льцы
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)