Мудраўны́ ’фарсісты’ (іўеў., Сцяшк. Сл.). Да мудрэць ’незвычайна сябе паводзіць’ (там жа) < му́дры 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мудроны ’мудрагелісты’ (ТСБМ). З рус. мудрёный ’тс’ < ст.-рус. мудреный, мудренъ. Да му́дры 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́дрыкі ’мудрагельства’ (ТСБМ, Юрч.), ’штукарства’ (глус., Янк. Мат.). Да му́дры 1 (гл.) па ўзору хітрыкі.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́мудры ’мудрагельства, хітрасці’ (БРС, Гарэц., Нас., Бяльк.). Рус. смал. вы́мудры ’тс’. Бязафікснае ўтварэнне ад вымудраць (гл. мудры).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Мудру́шкі ’від ягад’ (Рам. 8). Да му́дры 1 (гл.). Аб суфіксе гл. Сцяцко, Афікс. наз., 125. Параўн. таксама мудра́нка (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Му́драсць ’уласцівасць мудрага’, ’мудрыя думкі, выказванні’, ’жыццёвы вопыт’, ’нешта складанае’ (ТСБМ). Прасл. mǫdrostь (Краўчук, Этимология–1984, 103). Да му́дры 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
*Мадрашчы́, драг. мо̂дрошчі́ ’пыхлівыя выдумкі, жарты’ (Нар. словатв.), укр. мудрощі ’хітрамудрыя выдумкі, прыёмы’, ’мудрагелістыя рэчы, цяжкія для разумення або выканання’ з му́дры.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Лахаму́дра, лахамудрына, лахамудрашча ’неакуратная асоба’, (іранічна) ’разумнік, хітрэц’, лахамудрыць ’паказваць сябе вельмі разумным’ (Юрч. Вытв.). У выніку кантамінацыі ўтворана ад лахудра і мудры (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
зо́дчы, ‑ага, м.
Высок. Дойлід, мастак-будаўнік, архітэктар. Дружнай сілай сялян і рабочых Будаваў гэты помнік жывы Самы смелы ў гісторыі зодчы, Самы мудры ў вяках бальшавік. Глебка. Высокае майстэрства індыйскіх зодчых і будаўнікоў можна бачыць у збудаванні палацаў. «Полымя».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пабе́л, ‑у, м.
Тое, што і пабелка. Не надта гожа выглядалі Крывыя сцены пад павел, І петрушоўцы жартавалі, На вапну гледзячы, на мел. І тут жа сказ адкроіў мудры На гэты конт Лямех Аўген: «Прыстаў пабел да гнілых сцен, Як да старой бабулі пудра». Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)