мо́днік, ‑а, м.
Разм. Той, хто ва ўсім прытрымліваецца моды; франт. Мяне асабліва цікавіў .. [гаспадар], бо глядзеў з партрэта на нас у капялюшыку набакір. Ну, ці ж гэта не моднік, не купалаўскі пан Быкоўскі? Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
шва́чка, ‑і, ДМ ‑чцы; Р мн. ‑чак; ж.
Жанчына, якая прафесіянальна займаецца шыццём. Апраналася панна Ядвіга паводле апошняй моды з Вільні. Так гаварыла ёй местачковая швачка. Бядуля.
•••
Ні качка, ні швачка гл. качка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́да, -ы, ДМ -дзе, мн. -ы, мод, ж.
1. Панаванне пэўнага стылю ў якой-н. сферы жыцця ці культуры, у грамадскім асяроддзі ў пэўны час.
Апошняя м.
Выйсці з моды.
2. толькі мн. Навейшыя фасоны ўбораў.
Часопіс мод.
3. Звычай, прывычка (разм.).
Узяў моду крычаць.
|| прым. мо́дны, -ая, -ае (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
устарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
Які не адпавядае сучасным патрабаванням, выйшаў з ужытку, моды. Устарэлыя погляды. Устарэлыя тэорыі. Устарэлая мадэль адзення. Устарэлае слова. □ На Мінскім камвольным камбінаце, напрыклад, ідзе замена ўстарэлых станкоў і машын больш высокапрадукцыйнымі. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мо́дны, ‑ая, ‑ае.
1. Зроблены па модзе, адпаведна з модай. Модны капялюш. □ Сіняе паліто з чорным коцікавым каўняром было моднае, шчыльна аблягала .. [Ірыніну] постаць. Чорны. Бант быў чорны, а па чорнаму — чырвоныя і белыя гарошыны, вельмі модны бант. Мікуліч.
2. Які прытрымліваецца моды, ідзе за модай. Перад.. [Алесем] стаяў Кібрык. У светлым касцюме, вясенні, модны. Шыцік.
3. Які мае адносіны да моды (у 2 знач.).
4. Які карыстаецца папулярнасцю, агульным прызнаннем у гэты перыяд. Модны пісьменнік. Модны раманс. □ Кібрык сеў за піяніна, узяў акорд з моднай песенькі. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
крык (род. кры́ку) м.
1. крик; вскрик; вопль; (гусиный, лебединый) клик;
к. аб дапамо́зе — крик (вопль) о по́мощи;
2. шум, галдёж;
◊ кры́кам крыча́ць — кри́ком крича́ть;
апо́шні к. мо́ды — после́дний крик мо́ды;
к. душы́ — крик души́;
зайсці́ся ад ~ку — изойти́ кри́ком
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Мода ’пэўныя густы, звычаі, прывычкі (асабліва ў адзенні), у грамадскім асяроддзі’ (ТСБМ, Жд. 1, Шат., Сл. ПЗБ), моды ’узор у клеткі на палатне’ (бяроз., Сл. Брэс.; ТС, Сцяц.), модзіць, модзіцца ’моднічаць, хітрыць’ (Сцяц., Сл. ПЗБ), модна, монна, модне ’незвычайна, мудрагеліста’ (Сл. ПЗБ). З польск. moda, якое пры пасрэдніцтве ням. мовы з франц. mode < лац. modus ’спосаб’, ’мера’, ’правіла’, ’прадпісанне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
сталі́чны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да сталіцы; які знаходзіцца ў сталіцы, належыць ёй. Сталічны жыхар. Сталічныя газеты. □ Гастролі вядомага сталічнага тэатра пачыналіся «Навальніцай» Астроўскага. Васілевіч. // Такі, як у сталіцы, уласцівы сталіцы і жыхарам, якія жывуць у ёй. Сталічныя моды.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
палатні́на, ‑ы, ж.
Абл.
1. Кавалак або полка палатна; асобны выраб з палатна. Нехта з хлопцаў знайшоў палатніну — настольнік ці што, — і мы абгарнулі крывавае, цяжкае цела. Брыль.
2. зб. Дамашняе льняное палатно; адзенне з такога палатна. [Кастусь:] — Палатніна пачала выходзіць з моды. Караткевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
устарэ́ць, ‑эе; зак.
Перастаць адпавядаць сучасным патрабаванням, выйсці з ужытку, моды. Устарэла мадэль станка. □ [Пушкоў:] — Ісціна, што любоў і голад правяць светам, устарэла. Гаўрылкін. [Настаўнік:] — У тваіх вершах усё вельмі проста, вельмі ўсё зразумела. Цяпер гэта не ў модзе, устарэла. Бялевіч. Кінь, Ілья, пустое дзела! Твая тэхніка ўстарэла. Крапіва.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)