гада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; незак.
1. Варажыць, даведвацца пра будучае або мінулае па картах ці па якіх-н. прыметах.
Г. на картах.
2. Меркаваць, выказваць здагадкі.
Г. пра твой намер.
Не думала, не гадала (зусім не дапускала думкі).
|| зак. пагада́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е (да 1 знач.).
|| наз. гада́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ряди́тьII несов., уст. (нанимать) найма́ць; обл. гадзі́ць;
◊
суди́ть да ряди́ть разважа́ць ды меркава́ць.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ацверазі́цца, ацверажуся, ацвярэзішся, ацвярэзіцца і ацвяро́зіцца, ‑рожуся, ‑розішся, ‑розіцца; зак.
Стаць цвярозым пасля ап’япення. Хлор, ужо ацверазіўшыся, прыўстаў з месца і нядбайна матнуў рукою. Гартны. // перан. Пачаць цвяроза думаць, меркаваць пра што‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
падазрава́ць, -раю́, -рае́ш, -рае́; -раём, -раяце́, -раю́ць і -ва́ю, -ва́еш, -ва́е; незак.
1. каго ў чым. Мець падазрэнне на каго-н.
П. каго-н. у крадзяжы.
2. што, аб чым і са злуч. «што». Меркаваць, дапускаць магчымасць чаго-н.
У хворага падазраюць адзёр.
Мы і не падазравалі аб яго існаванні.
Я і не падазраваў, што мяне такое падсцерагала.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шыракано́ска, ‑і, ДМ ‑носцы; Р мн. ‑носак; ж.
Вадаплаўная птушка падсямейства качак, якая мае доўгую расшыраную на канцы дзюбу. Аб гнездаванні шыраканоскі на тэрыторыі Палесся можна меркаваць па экспанатах яе яек, што захоўваюцца ў Пінскім музеі. «Весці».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прадба́чыцца, ‑чыцца; зак.
Уявіцца ў думках (пра тое, што павінна адбыцца). Па тым, якое высокае стаяла над лесам неба, можна было меркаваць, што дажджу сёння не прадбачылася. Чыгрынаў. — Значыць, гэта адступленне прадбачылася раней, бо патрэбен быў новы плацдарм. Машара.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
смешнава́та,
1. Прысл. да смешнаваты.
2. безас. у знач. вык., каму. Пра тое, што выклікае здзіўленне, жаданне смяяцца. Некаторыя камандзіры.. разумныя мальцы былі, а пачнуць яны меркаваць, дык мне спачатку смешнавата было на іхняе тыцканне пальцамі ў карту. Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хо́бі, нескл., н.
Разм. Якое‑н. захапленне, любімы занятак у вольны час. Можа гэта яго [Сівалоба] хобі. Ёсць жа ў яго, Антанюка, сваё хобі — паляванне. Шамякін. Па тым заняпадзе, які пануе тут [у садзе], можна меркаваць, што садоўніцтва — не маё хобі. Васілёнак.
[Англ. hobby.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ра́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць; незак.
1. каму, з інф. Даваць якую-н. раду (у 1 знач.), раіць.
Я заўсёды раджу падумаць, паглядзець, не спяшацца.
2. каго-што. Прапанаваць каго-, што-н. у якасці каго-, чаго-н.
Доктар р. лекі як сродак ад болю.
3. Раіцца, меркаваць.
Сядзелі мужчыны на лаўцы і ўсё радзілі паміж сабой.
◊
Раду радзіць (разм.) — радзіцца, раіцца.
|| зак. пара́дзіць, -джу, -дзіш, -дзіць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ацверазі́ць, ацверажу, ацвярэзіш, ацвярэзіць і ацвяро́зіць, ‑рожу, ‑розіш, ‑розіць; зак., каго.
Прывесці ў цвярозы стан, зрабіць цвярозым. // перан. Вярнуць каму‑н. здольнасць цвяроза думаць, меркаваць аб чым‑н. [Пашкевічус:] — Але мая стрэльба .. ацверазіла [Парэчкуса], ды і Йонас з бацькам скруцілі яму рукі. Броўка. Восеньская паездка як бы ацвярозіла [Паходню]. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)