які́-ніякі́,
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
які́-ніякі́,
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сёе-то́е (
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
налі́ха
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
сяк-та́к
1.
2.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Адзі́н,
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шут
1.
2.
◊
шут горо́ховый ду́рань малёваны;
шут его́ зна́ет! лі́ха яго́ ве́дае!;
на
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
які́сьці,
1. како́й-то;
2. (скудный) ко́е-како́й,
3.
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
лі́ха
1. несча́стье; беда́
2.
◊ на́ л. — к сожале́нию; как на зло;
на л. — на чёрта, на
л. ве́дае што — чёрт зна́ет что;
як на то́е л. — как на беду́;
каб на цябе́ л. — чтоб на тебя́ чёрт, чтоб тебе́ пу́сто бы́ло;
л. яго́ (вас, іх і г.д.) ве́дае — чёрт (ле́ший) его́ (вас, их и т.п.) зна́ет;
л. яго́ разбярэ́ — чёрт его́ разберёт;
л. яго́ бяры́ — чёрт с ним; прах его возьми́;
л. на яго́ — чёрт побери́ (подери́);
л. з ім — чёрт с ним;
не паміна́ць (успаміна́ць) лі́хам — не помина́ть ли́хом;
пазна́ць, пачы́м фунт л. — узна́ть, почём фунт ли́ха;
адку́ль усё л. ўзяло́ся — отку́да (из-за чего́) сыр-бор загоре́лся;
на яко́е л. — на
няха́й яму́ л. — будь он нела́ден;
няма́ л. без дабра́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
які́
1.
2.
3.
4.
5.
6. (вопрос, восклицание) а) како́й, како́в, э́кий;
◊ хоць я. — хоть како́й;
я. б (там) ні быў — како́й бы (то) ни́ был;
які́м чы́нам (пара́дкам)? — каки́м о́бразом?;
я. такі́? — како́й тако́й?;
яшчэ́ я.! — ещё како́й!;
яко́га чо́рта — како́го чёрта;
які́м ве́трам зане́сла (прыне́сла)? — каки́м ве́тром (каки́ми ветра́ми) занесло́?;
калі́ што яко́е — в слу́чае чего́;
на яко́е лі́ха! — на
ні ў яко́й ме́ры (ступе́ні) — ни в како́й ме́ре (сте́пени);
ні за які́я гро́шы — ни за каки́е де́ньги;
ні ў я́кім ра́зе — ни в како́м (ни в ко́ем) слу́чае;
які́я са́мі, такі́я і са́ні —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чорт
◊ к ~ту — к чёрту, ко всем чертя́м;
на ~та — на
да ~та — до чёрта;
адзі́н ч. — оди́н чёрт;
ні к ~ту — ни к чёрту;
ч. прынёс — чёрт принёс, нелёгкая принесла́;
чо́рта лы́сага — чёрта лы́сого;
яко́га ~та — како́го чёрта, како́го дья́вола;
ч. падаткну́ў — чёрт дёрнул (попу́тал);
~там падшы́ты — сорви́-голова́;
чэ́рці но́сяць — че́рти но́сят, нелёгкая но́сит;
чарця́м мо́ташна — чертя́м то́шно;
чэ́рці паласа́тыя — че́рти полоса́тые;
ч. лы́сы (лаза́ты) — чёрт лы́сый;
ч. яго́ ве́дае — чёрт (ле́ший) его́ зна́ет;
ч. ве́дае што — чёрт зна́ет что;
што за ч. — что за чёрт;
ч. не во́зьме — чёрт не возьмёт;
рабі́ць ~ту лы́саму — рабо́тать да́ром;
прада́ць чо́рту душу́ — прода́ть чёрту ду́шу;
каб яго́ ч. узя́ў — чёрт бы его́ побра́л;
ч. яго́ прыгна́ў — чёрт его́ принёс;
ч. пацягну́ў за язы́к — (каго) чёрт дёрнул за язы́к (кого);
ч. яго́ бяры́ — чёрт с ним;
ч. яго́ (яе́, іх) не бярэ́ — чёрт его́ (её, их) не берёт;
у ~та на рага́х — у чёрта на рога́х;
сам ч. не брат — сам чёрт не брат;
аднаму́ ~ту вядо́ма — одному́ чёрту изве́стно;
сам ч. не разбярэ́ — сам чёрт не разберёт;
ч. нагу́ зло́міць — чёрт но́гу сло́мит;
куды́ яго́ ч. го́ніць — куда́ его́ чёрт го́нит;
скруці́ць ~ту ро́гі — слома́ть чёрту рога́;
ле́зці к ~ту ў зу́бы — лезть чёрту в пасть;
чым ч. не жарту́е! — чем чёрт не шу́тит!;
і ч. яго́ не бярэ́ — и ле́ший его́ не берёт;
ні к ~ту не ва́рты — ни к чёрту не годи́тся;
вы́думаць ~та з лапця́мі — вы́думать чёрт зна́ет что;
трыма́цца як ч. за душу́ — держа́ться как чёрт за́ душу;
сабра́ў ч. па́ру — собра́л чёрт па́ру;
баі́цца як ч. кры́жа —
усе́ чэ́рці адно́й шэ́рсці —
поп сваё, а ч. сваё —
ты на гару́, а ч. за нагу́ —
бало́та без ~та не быва́е —
бага́таму ч. дзяце́й калы́ша —
у ці́хім бало́це чэ́рці вяду́цца —
не такі́ стра́шны ч., як яго́ малю́юць —
сівізна́ ў бараду́, а ч. у рабры́ну —
ні бо́гу све́чка, ні ~ту качарга́ —
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)