удалечыні́, прысл.
На значнай адлегласці, далёка. Дзесьці ўдалечыні цямнее зубчасты грэбень лесу. Шыловіч. Удалечыні бліснуў промень пражэктара. Васілёнак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чарапа́хавы, ‑ая, ‑ае.
1. Прыгатаваны з чарапахі (у 1 знач.). Чарапахавы суп.
2. Зроблены з чарапахі (у 2 знач.). Чарапахавы грэбень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
хіб, хі́ба, мн. хібы́, -о́ў, м.
1. Пярэдняя частка хрыбта свінні.
Самае тоўстае сала ў свінні на хібе.
2. Шчацінне на хрыбце.
3. Спінны плаўнік у рыбы.
4. перан. Верхні край, грэбень чаго-н.
Х. страхі.
Х. хвалі.
Х. пракоса.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
грабяне́ц, ‑нца, м.
Разм. Тое, што і грэбень. З грабянцом у кароткай прычосцы, у лёгкай стракатай сукенцы, румяная — Валька смяецца цяпер, як дзяўчынка. Брыль. З ганка быў відаць грабянец лесу. Ермаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валва́ ’хваля, вадзяны грэбень, падняты ветрам’ (Яшк.). З валка з асіміляцыяй в‑н > в‑в.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
расчо́ска, ‑і, ДМ ‑сцы; Р мн. ‑сак; ж.
Грэбень для расчэсвання валасоў. Чалавек зняў з рукі плашч, .. дастаў з верхняй кішэні пінжака расчоску і правёў ёю некалькі разоў па рэдкіх пасівелых валасах. Пальчэўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́лва ’вадзяны грэбень, падняты ветрам, хваля’ (Яшк.). Мяркуючы па месцы націску, запазычанне з польск. wełna, wełma. Але канчатковае ‑ва тлумачыць цяжка.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лу́бачка ’грэбень запалак’ (міёр., Хрэст. дыял.; Сл. ПЗБ). Да луб 1, лу́бка (гл.). Названа паводле падабенства тонкай пласцінкі з запалкамі з тонкай палоскай кары.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вільчык 1 ’верхні стык даху, страхі’ (КТС, БРС, Бяльк., Некр., Серб., Шушк., Сцяшк. МГ, Тарн., Інстр. I, шкл., КЭС; бых., парыц., Янк. Мат., Янк. I). Укр. палес. вільчык ’верх, грэбень саламянай страхі’. Рус. смал. вильчик ’грэбень страхі’. Да вільча́к (гл.).
Вільчык 2 ’часціна коміна на падстрэшшы’ (Буз.); ’франтон’ (ДАБМ); ’вяршыня дрэва’ (ветк., хойн., Мат. Гом.). Утварылася ў выніку семантычнага пераносу (па сумежнасці, па падабенству). Да вільчык 1 (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ко́кат ’тоўсты сук у вілаватым дрэве’ (Сл. паўн.-зах., Мат. Гом.), ’грэбень у пеўня’ (Мат. Гом.). Гл. кокаць. Відавочна, тут аб’ядналіся формы рознага паходжання. Кокат ’грэбень у пеўня’ да прасл. kokotъ ’певень’ (параўн. рус. кокот ’певень’ і серб.-харв. ко̏кот ’тс’). Кокат ’тоўсты сук у вілаватым дрэве’ да прасл. kogъtь (рус. кокот ’кіпцюр’, ’вілы’, ’разгалінаваны сук’) (параўн. Трубачоў, Эт. сл., 10, 117–118). Беларускі матэрыял прадстаўлены ў Парукаў, Бел. М, 6, 26.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)