хма́рыць, 1 і 2 ас. звычайна не ўжыв., -рыць; незак.
1. безас. Зацягваць хмарамі.
Хмарыць, пэўна будзе дождж.
2. перан., каго-што. Засмучаць, азмрочваць (разм.).
Вочы хмарыць гора паланянак.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перагарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак., што.
Перанесці, перажыць (нястачу, гора). Трэба перабыць, перагараваць гэтыя дні і зрабіць сабе тое, за што можна будзе ўхапіцца, калі цяперашняе гора пройдзе. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
глыну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́; зак., што і без дап.
1. гл. глытаць.
2. Перакусіць або выпіць (разм.).
Глыні трохі перад адыходам.
◊
Глынуць гора (слёз) (разм.) — перанесці многа цяжкасцей.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ах, выкл.
1. Перадае захапленне, здзіўленне, спалох, здагадку і пад.
Ах, як слаўна тут!
Ах, якая нечаканасць!
2. Перадае пачуццё жалю, гора.
Ах, якое няшчасце!
3. Перадае пачуццё гневу і абурэння.
Ах, каб вас каршун!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перацярпе́ць, -цярплю́, -це́рпіш, -це́рпіць; -цярпі́; зак.
1. што. Перанесці; выцерпець многае; церпячы, пераадолець што-н.
П. усе нягоды.
П. спакусу.
2. чаго і без дап. Зазнаць шмат пакут, гора і пад.
Колькі ён перацярпеў за свой век!
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гаро́тны, ‑ая, ‑ае.
Які церпіць, перажывае гора; няшчасны (пра чалавека). [Наталля Пятроўна] гаварыла многа і так горача, што, напэўна, пераканала гаротную маці, што няма хвароб, якія не вылечваюцца. Шамякін. // Поўны гора, нястач; бедны, цяжкі. Гаротная доля. Гаротнае жыццё. // Які выражае гора, выкліканы горам. Доўгі-доўгі час у вачах Андрэя стаяла гаротная постаць маці. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
напатка́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак., каго-што.
1. Ідучы або едучы, сустрэць каго-н., натрапіць на каго-, што-н.
Н. воўка.
2. перан. Здарыцца, спасцігнуць (пра бяду, няшчасце і пад.).
Пад старасць яго напаткала гора.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
згры́зці, -зу́, -зе́ш, -зе́; -зём, -зяце́, -зу́ць; згры́з, -зла; згры́зены; зак.
1. што. З’есці грызучы.
З. сухар.
2. што. Сапсаваць грызучы.
З. аловак.
3. перан., каго (што). Змучыць (пра гора, сумненне і пад.).
|| незак. згрыза́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
гарава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
1. Жыць бедна, цярпець гора. Так і гаруе бедны Сцяпан: зямлі мала, сям’я — сем ратоў, кожнага накармі. Чарнышэвіч. Тады перастануць гараваць, як не будзе каму панаваць. Прыказка.
2. Сумаваць, тужыць па чым‑н.; перажываць якое‑н. няшчасце. Пражылі [Марта з Васілём] пяць год, а дзяцей усё не было. Асабліва гаравала па гэтым Марта. Пестрак.
•••
Гора гараваць (нар.-паэт.) — перажываць гора, пакутаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
зры́нуцца, ‑нуся, ‑нешся, ‑нецца; зак.
Нечакана, з шумам упасці, зваліцца. Адплыў [Стась] далёка-далёка ад вогненнага берага, і там на яго зрынулася вялізная, з дом, хваля. Сабаленка. // перан. Зваліцца, абрушыцца на каго‑н. (пра гора, няшчасце). Гора зрынулася на чалавека.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)