універма́г, ‑а, м.
Універсальны магазін. Дзіцячы універмаг. □ Маці пляскае рукамі і тут жа, ва універмагу, пачынае выбіраць хлопчыку іншы абутак. Даніленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
эксцэрпі́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.
Выбраць (выбіраць) з тэксту. Эксцэрпіраваць прыслоўі з тэксту рамана «На ростанях» Якуба Коласа.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балаці́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; незак.
1. каго. Выбіраць каго‑н. закрытым галасаваннем шляхам падачы бюлетэняў. Балаціраваць кандыдатуру.
2. што. Ставіць на галасаванне. Балаціраваць прапанову.
[Фр. ballotter.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
балаці́раваць, -рую, -руеш, -руе; -руй; -раваны і балатава́ць, -ту́ю, -ту́еш, -ту́е; -ту́й; -тава́ны; зак. і незак., каго-што.
Выбраць (выбіраць) каго-н. галасаваннем шляхам падачы бюлетэняў або ставіць што-н. на галасаванне.
Б. прапанову.
|| наз. балаці́раванне, -я, н. і балатава́нне, -я, н.
|| прым. балаціро́вачны, -ая, -ае.
Б. бюлетэнь.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
аптава́цца, ‑туюся, ‑туешся, ‑туецца; зак. і незак.
Спец.
1. Выбраць (выбіраць) для сябе тое ці іншае грамадзянства, карыстаючыся правам аптацыі.
2. толькі незак. Зал. да аптаваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вы́беркі ’маніцы’ (З нар. сл.), выбе́ркі ’рэшткі; брак’ (Арх. Федар.). Ад выбіра́ць; параўн. выбіра́нкі, выбаркі (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вы́барны ’выбарны, адборны’ (БРС, Байк. і Некр.). Утворана ад выбіра́ць ’аддзяляць з масы аднародных прадметаў лепшыя’, гл. выбо́рны.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ На́дубель ’гэбель выбіраць канты ў дошках’ (Сцяшк. Сл.). Запазычанне з нямецкай мовы (?), другая частка выразна адлюстроўвае ням. Hebel.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Во́ліць ’упрошваць, пераконваць’ (Нас.). Рус. во́лить ’жадаць, хацець’, ст.-слав. волити, волꙗ хацець, аддаваць перавагу’, польск. wolić ’аддаваць перавагу’, чэш. voliti, славац. voliť ’выбіраць’, славен. vóliti ’тс’. Паводле Фасмера, 1, 338, Махэка₂, 704, звязана з воля (гл.). Роднаснымі з’яўляюцца гоц. waljan ’выбіраць’, ст.-в.-ням. wellan ’тс’, ст.-інд. varáyati ’выбірае, дамагаецца’ (Торп., 400; Уленбек, 272).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
галасава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; незак.
1. за каго-што. Выказвацца ў падтрымку каго-чаго-н. (у час выбараў пры вырашэнні пытання і пад.).
Г. за дэлегата.
2. што. Ставіць на галасаванне; выбіраць, рашаць шляхам галасавання.
Г. праект пастановы сходу.
3. Спыняць машыну ўзняццем рукі (разм.).
Г. на шашы.
|| зак. прагаласава́ць, -су́ю, -су́еш, -су́е; -су́й; -сава́ны.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)