прыто́паць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак.
Разм. Тое, што і прытупаць. — Вот і прытопаў дамоў, — хлусіў Бандарэнка. — Сям’ю шукаю. Сюды не прыходзіла часам? Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жалкава́ць, ‑кую, ‑куеш, ‑куе; незак.
Абл. Бедаваць, шкадаваць, скардзіцца. — Вот вы жалкуеце, што не можаце запісаць сваіх мыслей... А давайце папробуем павучыцца? Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
во частица указ. вот; во;
во, як трэ́ба рабі́ць — вот, как на́до де́лать;
во, яко́га со́ма злаві́ў! — во, како́го сома́ пойма́л!
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
◎ Прыцю́жыць перан. ’абмежаваць у чым-небудзь’: німа ніякай прокідзі — вот прыцюжыла (паст., Сл. ПЗБ). Рус. смал. притю- жить ’пакараць, утаймаваць, уціхамірыць’. Няясна. Магчыма, да цю‑га! (гл.), вокліч, якім наганяюць воўка пры паляванні.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Вато́ ’нядаўна, зусім нядаўна’ (Янк. II); ’хутка’ (Жд.: «Вато́ я вы́йду, пачака́й»). Здаецца, адпавядае рус. вот ’вось’ у розных дыял. формах: во́та, во́то. Не выключаецца і паходжанне ад *въ то (параўн. чэш. vtom ’у гэты момант; але вось; раптам’).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Нахра́пнік ’зацяжны дождж’ (Ян.). Тлумачыцца, як пераноснае ўжыванне, відаць, ад нахрапнік ’нахабнік’: Вот ужэ дождж, такі нахрапнік, погноіць усе (там жа, 212), параўн. рус. нахрапник ’бессаромны чалавек, нахабнік’; аднак не выключана, што ў аснове дзеяслоў накра́пваць ’патроху капаць’, ад кра́паць ’капаць, імжэць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пагарэ́лы, ‑ая, ‑ае.
1. Які пагарэў, згарэў. Вот і разбураныя вуліцы, руіны пагарэлых дамоў. Лынькоў.
2. у знач. наз. пагарэ́лы, ‑ага, м. Тое, што і пагарэлец.
3. у знач. наз. пагарэ́лае, ‑ага, н. Тое, што згарэла ў выніку пажару.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
От, ото ’вось’ (ТСБМ, Касп., Бяльк., ТС, Сл. ПЗБ, Жд., Янк. 2, Янк. Мат., Ян., Кліх). Укр. от, ото, рус. от, ото, вот, серб.-харв. ото, чэш. oto, польск. oto, што сведчыць аб праславянскім характары слова. Адпаведна толькі ўсходнеславянскія паралелі з пратэтычным в‑: бел. авот (Бяльк.), рус. вот. Паводле Фасмера (1, 358), зыходзіць да спалучэння выклічніка o (аблаутнае, да e) з займеннікам to(d). Адсюль роднаснасць otъ, oto з eto (гл. гэты). ESSJ, SG, 2, 551 супраць, паколькі ўтварэнні з e‑ маладзей. Параўн. іншыя, яшчэ больш неверагодныя гіпотэзы: Фартунатаў, AfslPh, 12, 97 (з і.-е. *ho > лац. hoc), Зубаты, LF, 36, 338 (з ovo + to).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
і́менна частица и́менно;
а. і. — в знач. союза а и́менно;
(вось) і. — (вот) и́менно
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
закапа́ны зары́тый, зако́панный; см. закапа́ць 1;
◊ вось дзе саба́ка з. — вот где соба́ка зары́та
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)