вали́тьI несов., в разн. знач. валі́ць; зва́льваць;
вали́ть дере́вья валі́ць (зва́льваць) дрэ́вы;
вали́ть вину́ на кого́-л. зва́льваць (валі́ць) віну́ на каго́-не́будзь;
сиби́рская я́зва вали́ла скот сібі́рская я́зва валі́ла жывёлу;
ве́тер вали́л с ног ве́цер валі́ў з ног;
◊
вали́ть всё в одну́ ку́чу валі́ць усё ў адну́ ку́чу;
вали́ть с больно́й головы́ на здоро́вую валі́ць з хво́рай галавы́ на здаро́вую;
вали́ть че́рез пень коло́ду валі́ць це́раз пень кало́ду.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ва́лка, ‑і, ДМ ‑лцы, ж.
Дзеянне паводле дзеясл. валіць (у 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
валя́ть несов.
1. кача́ць;
2. (шерсть) валі́ць;
3. (плохо делать) прост. ля́паць, валі́ць;
◊
валя́ть дурака́ стро́іць ду́рня, рабі́ць глу́пства;
валя́йте! фам. шпа́рце!, валі́це!.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
Адва́льваць ’адкрываць (ключом), слабець (пра мароз)’ (Шат.) да валіць. Семантычны зрух ’валіць > з цяжкасцю рухаць’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Валкан ’вялікі разбуральны вецер, буран; паламаны бурай лес’ (Яшк.). Да валкі ’які валіць’ < валіць 1. Параўн. буран.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
шэрсць, -і, ж.
1. Валасяное покрыва жывёл.
Гладкая ш.
Валіць ш. (рыхтуючы да апрацоўкі, узбіваць, збіваць).
2. Пража з такіх валасоў.
Вязаць шкарпэткі з шэрсці.
3. Тканіна з такой пражы.
Сукенка з шэрсці.
|| прым. шарсцяны́, -а́я, -о́е (да 2 і 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
га́за, ‑ы, ж.
Гаручая вадкасць, якая атрымліваецца пры перапрацоўцы нафты. Валіць у лямпу газы. Пах газы. □ Газа была не чыстая, святла давала мала, капцела многа. Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Валішча 1 ’ўпаўшае струхлелае дрэва’ (КСТ). Да валіць 1.
Валішча 2 ’месца, дзе робяць, валяць лес’ (КТС, КЭС, Мат. Гом.). Да валіць 1. Параўн. папялішча, іржышча.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Ва́ліва, валева ’многа’ (КСТ). Укр. ва́ляво ’тс’ (Грынч.). Да прыметніка *валлівы < валіць (параўн. маўклівы, ганарлівы). Семантычна пацвярджаецца выразам «валам валіць»; параўн. яшчэ ўкр. ва́льний ’моцны, вялікі’ (Грынч.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
варо́чаць², -аю, -аеш, -ае; -аны; незак.
1. каго-што. Пераварочваць з боку на бок, варушыць.
В. каменне.
В. сена.
2. што. Валіць на бок, перакульваць.
В. крэслы.
3. што, чым. Круціць вакол восі.
В. кола.
4. чым. Распараджацца, кіраваць чым-н. вялікім, важным (разм.).
В. мільёнамі.
В. справамі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)