цыгу́ндар, ‑а, м.

У выразе: браць на цыгундар гл. браць.

[Ад ням. zu hundert — да сотні (удараў).]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

інтэрв’ю́, нескл., н.

Прызначаная для распаўсюджвання ў СМІ гутарка з якой-н. асобай.

Браць і.

Даваць і.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

брать несов.

1. в разн. знач. браць; (охватывать — о чувствах ещё) аго́ртваць, ахо́пліваць, апано́ўваць; (о рыбе — ещё) бра́цца; (о грибах — ещё) збіра́ць;

брать рука́ми браць рука́мі;

брать те́му для диссерта́ции браць тэ́му для дысерта́цыі;

брать ма́льчика с собо́й браць хло́пчыка з сабо́й;

брать дете́й на воспита́ние браць дзяце́й на выхава́нне;

брать такси́ браць таксі́;

брать биле́ты в теа́тр браць біле́ты ў тэа́тр;

брать уро́ки браць уро́кі;

брать нало́ги браць пада́ткі;

брать це́ну браць цану́;

брать обеща́ние браць абяца́нне;

брать песо́к браць пясо́к;

брать цита́ту браць цыта́ту;

брать приме́р браць пры́клад;

брать в плен браць у пало́н;

меня́ берёт сомне́ние мяне́ аго́ртвае (ахоплівае, апано́ўвае) сумне́нне;

соба́ки бра́ли кабана́ саба́кі бра́лі вепрука́;

по́езд брал подъём по́езд браў пад’ём;

брать не коли́чеством, а ка́чеством браць не ко́лькасцю, а я́касцю;

рабо́та брала́ мно́го си́лы рабо́та бра́ла мно́га сі́лы;

лопа́та не берёт мёрзлой земли́ рыдлёўка не бярэ́ ме́рзлай зямлі́;

брать впра́во браць упра́ва;

брать отве́тственность браць адка́знасць;

брать на учёт браць на ўлі́к;

сего́дня ры́ба хорошо́ берёт сёння ры́ба до́бра бярэ́цца;

брать грибы́ браць (збіра́ць) грыбы́;

2. (в долг) пазыча́ць (у каго); браць на паве́р;

брать нача́ло пачына́цца;

в рот не брать у рот не браць;

брать чью́-л. сто́рону станаві́цца на чый-не́будзь бок;

брать за бока́ браць за бакі́ (шкі́рку);

брать верх браць верх;

брать в оборо́т (в рабо́ту) браць у рабо́ту;

брать быка́ за рога́ браць быка́ за ро́гі;

брать во́лю браць во́лю;

брать своё браць сваё;

брать себя́ в ру́ки браць сябе́ ў ру́кі;

брать го́лыми рука́ми браць го́лымі рука́мі;

брать измо́ром браць змо́рам;

брать в кле́щи браць у кле́шчы;

брать за гло́тку браць за го́рла;

брать за жа́бры браць за жа́бры;

брать за се́рдце браць за сэ́рца;

брать за живо́е браць за жыво́е;

брать на аборда́ж браць на абарда́ж;

брать на букси́р браць на буксі́р;

брать на́ душу браць на душу́;

брать на му́шку браць на му́шку;

брать на себя́ браць на сябе́;

брать с бо́ю браць з бо́ю;

на́ша (ва́ша) берёт на́ша (ва́ша) бярэ́;

брать прице́л браць прыцэ́л;

брать сло́во обра́тно (наза́д) браць сло́ва наза́д;

брать на цугу́ндер браць на цугу́ндар;

брать за ши́ворот браць за каўне́р (за шкі́рку);

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

взя́точничать несов., разг. браць ха́бар;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

абстрэ́л, -у, м.

Стральба па якой-н. цэлі.

Артылерыйскі а.

Узяць (браць) пад абстрэл — рэзка крытыкаваць каго-н.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

апрацо́ўка, ‑і, ДМ ‑ўцы, ж.

Дзеянне паводле знач. дзеясл. апрацаваць.

•••

Браць у апрацоўку гл. браць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

грэ́бнуць

‘аднакратны дзеяслоў да грэбці - плывучы, працаваць вёсламі або рукамі; браць, капаць, зграбаць што-небудзь’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. грэ́бну грэ́бнем
2-я ас. грэ́бнеш грэ́бнеце
3-я ас. грэ́бне грэ́бнуць
Прошлы час
м. грэ́бнуў грэ́бнулі
ж. грэ́бнула
н. грэ́бнула
Загадны лад
2-я ас. грэ́бні грэ́бніце
Дзеепрыслоўе
прош. час грэ́бнуўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

шэ́фства, -а, н.

Грамадская дзейнасць па аказанні культурнай, вытворчай і іншай дапамогі.

Браць ш. над кім-н.

|| прым. шэ́фскі, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

взима́ть несов. збіра́ць, браць, спаганя́ць, сы́скваць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пада́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.

Дзяржаўны збор з насельніцтва і прадпрыемстваў.

Падаходны п.

Браць п.

Абкладаць падаткам.

|| прым. пада́ткавы, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)