◎ Пыр 1 (пырь) ’вецер’ (Шпіл., у прыпісцы): чы пыр, чы негода, чы будзеш заўтра пагода? (Нік. Посл), параўн. рус. урал. пырять, пырну́ть ’дунуць, падуць (пра вецер)’. Няясна. Магчыма, да пыр 2, гукаперайманне, імітуючае пырханне, лёгкі подых, параўн. таксама стараж.-рус. пьрѣ ’ветразі’ (“Аповесць мінулых гадоў” пад 907 г.), тады звязанае таксама з⇉*per‑ (“o locie”, Брукнер, 438), якія выступаюць у прапар, перапёлка (гл.). Інакш адноснастараж.-рус. слова Фасмер, 3, 392 (запазычанне з фінскай); адзінкавыя фіксацыі і адсутнасць тлумачэння семантыкі слова ў дзіцячай помаўцы (’спёка, гарачыня’?) не выключаюць сувязі з *ругь ’агонь’, параўн. рус. урал. пырья ’напор, струмень паветра (з мяхоў у кузні)’: огонь горит под пырьей (СРНГ). Зрэшты, гэта можа сведчыць пра вельмі даўняе змяшэнне асноў са значэннем ’раздуваць’, параўн. пырыць (гл.), і ’гарэць’ (гл. пырнік 2).

◎ Пыр 2 — гукаперайманне, імітацыя ўзлёту, палёту: пыр-пыр ’пырх’ (шальч., Сл. ПЗБ), ’пра ўзмахванні крылцамі птушкі” (Шат.), пыркаць ’падлятаць, скакаць’ (пух., З нар. сл.; ашм. Стан.), ’парушыць’ (смарг., Сл. ПЗБ). Гукапераймальнага паходжання, параўн. пырх (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

вы́расти сов., в разн. знач. вы́расці, мног. павыраста́ць;

вы́расти из пла́тья вы́расці з суке́нкі;

◊

вы́расти в чьи́х-л. глаза́х вы́расці ў чыі́х-не́будзь вача́х;

сло́вно (бу́дто, то́чно) из-под земли́ вы́расти як з-пад зямлі́ вы́расці.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

наблюде́ние ср.

1. (действие) нагляда́нне, -ння ср., назіра́нне, -ння ср.;

2. (надзор) нагля́д, -ду м.;

состоя́ть (быть) под наблюде́нием знахо́дзіцца (быць) пад нагля́дам;

3. (результат рассматривания, изучения) назіра́нне, -ння ср.;

по мои́м наблюде́ниям па маі́х назіра́ннях.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

крыло́, -ла́ ср., в разн. знач. крыло́;

маха́ць кры́ламі — маха́ть кры́льями;

к. самалёта — крыло́ самолёта;

к. ветрака́ — крыло́ ветряно́й ме́льницы;

к. экіпа́жа — крыло́ экипа́жа;

пра́вае (ле́вае) к. во́йска — пра́вое (ле́вое) крыло́ во́йска;

ле́вае к. англі́йскага рабо́чага ру́ху — ист. ле́вое крыло́ англи́йского рабо́чего движе́ния;

◊ распасце́рці кры́лы — распра́вить кры́лья;

падрэ́заць кры́лы — подре́зать кры́лья;

схава́ць пад к. — спря́тать под кры́лышко;

пад ~лом — (у каго) под кры́лышком (у кого);

апусці́ць кры́лы — опусти́ть кры́лья;

абрэ́заць кры́лы — (каму) обре́зать кры́лья (кому)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

замо́к, -мка́ м.

1. замо́к;

дзвярны́ з. — дверно́й замо́к;

шпунтавы́ з. — шпунтово́й замо́к;

2. воен. затво́р, замо́к;

гарма́тны з. — оруди́йный замо́к;

3. плотн. ла́па ж.;

◊ пад замко́м — под замко́м;

за сямю́ замка́мі — за семью́ замка́ми

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

падлажы́ць сов., в разн. знач. подложи́ть;

п. ка́мень пад ко́ла — подложи́ть ка́мень под колесо́;

п. ніз спадні́цы — подложи́ть низ ю́бки;

п. дроў у печ — подложи́ть дров в пе́чку;

◊ рук не падло́жыш — не спасёшь от сме́рти

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

зре́ние ср. зрок, род. зро́ку м.;

обма́н зре́ния падма́н (ілю́зія) зро́ку;

име́ть сла́бое зре́ние мець дрэ́нны зрок;

потеря́ть зре́ние стра́ціць зрок, асле́пнуць;

◊

по́ле зре́ния по́ле зро́ку;

то́чка зре́ния пункт по́гляду (гле́джання);

под угло́м зре́ния з пу́нкта по́гляду.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

подъе́хать сов., в разн. знач. пад’е́хаць;

подъе́хать к реке́ пад’е́хаць да ракі́;

подъе́хать на маши́не пад’е́хаць на машы́не;

подъе́хать под мост пад’е́хаць пад мост;

с како́й бы стороны́ к нему́ подъе́хать? з яко́га бо́ку да яго́ пад’е́хаць?

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

ружьё ср. стрэ́льба, -бы ж., ружжо́, -жжа́ ср.;

противота́нковое ружьё супрацьта́нкавае ружжо́;

охо́тничье ружьё паляўні́чая стрэ́льба;

двухство́льное ружьё дубальто́ўка;

◊

в ружьё стать воен. у ружжо́ стаць;

быть под ружьём быць пад ружжо́м;

в ружьё! воен. у ружжо́!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

арэ́х м., в разн. знач. оре́х;

○ земляны́ а. — земляно́й оре́х;

вадзяны́ а. — водяно́й оре́х; рогу́льник;

◊ вы́рабіць пад а. — отде́лать (разде́лать) под оре́х;

зарабі́ць на ~хі — зарабо́тать на оре́хи;

дастало́ся на ~хі — (каму) доста́лось на оре́хи (кому)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)