мана́х, ‑а, м.

Член царкоўнай абшчыны, які жыве ў манастыры, даўшы абяцанне весці аскетычны спосаб жыцця. Незадоўга да вайны з горада прыязджалі да возера манахі. Галавач. // Разм. Аб мужчыне, які вядзе адзінокі, аскетычны спосаб жыцця. — [Дубейка:] — Калега — манах. Ён любіць глуш і адзіноцтва і хоча жыць пустэльнікам. Колас.

[Ад грэч. monachos — адзінокі, які жыве ў адзіноце.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Майня́ ’сярэдняя частка невада ў выглядзе мяшка’ (Яшкін, З жыцця) — у выніку распадабнення зычных ‑тн‑ > ‑йн‑. Да матня́ (гл.). Укр. палт., рус. матня́ ’тс’ (< мата́цца). (Фасмер, 2, 582).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

біягене́з, ‑у, м.

Тэорыі, якія адмаўляюць паяўленне жыцця на Зямлі ў выніку ўзнікнення жывых істот з нежывой матэрыі.

[Ад грэч. bíos — жыццё і génesis — паходжанне, узнікненне.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

рацыяналі́ст, ‑а, М ‑сце, м.

1. Паслядоўнік рацыяналізму (у 1 знач.).

2. Той, хто разважліва адносіцца да жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

све́цкасць, ‑і, ж.

Уласцівасць свецкага (у 1 знач.). Свецкасць манеры. // Паводзіны, манеры, уласцівыя свецкаму чалавеку. // Свецкі ўклад жыцця.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сексапатало́гія, ‑і, ж.

Раздзел медыцыны, які займаецца вывучэннем і лячэннем захворванняў, звязаных з парушэннем палавога жыцця і паводзін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

ювенало́гія, ‑і, ж.

Навука, якая вывучае рэзервы чалавечага арганізма і шляхі захавання прымет маладосці на працягу даўгалетняга жыцця.

[Ад лац. juvenis — гоны, малады.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

вы́черкнуть сов., прям., перен. вы́красліць, мног. павыкрэ́сліваць, вы́касаваць, мног. павыкасо́ўваць;

◊

вы́черкнуть из па́мяти (из жи́зни) вы́красліць з па́мяці (з жыцця́).

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

◎ Кура́па ’жаба’ (Бяльк., Юрч., Мат. Маг., Гарэц., З жыцця). Балтызм. Параўн. ст.-прус. crupeyle ’жаба’, літ. krupis, лат. krupis ’тс’. Аб балтыйскіх словах гл. Тапароў, K–L, 211–215.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

◎ Паўлю́к ’слімак’ (воран., Сл. ПЗБ). Да імя Паўлюкс Павел. Параўн. адыменныя назвы божай кароўкі (СоссіпеПа septempunctata): λ’урыўка, Пятро, Тодар, Андрзика, Федарка, Іванька, Кандратка, Сідарка (Шаталава, З жыцця, 156–178).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)