карана́сты, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае тоўстыя, моцныя карані. [Петрык] недалёка перад сабой убачыў самы сапраўдны дуб — каранасты, разгалісты, з рэдкім пажоўклым лісцем на магутнай кране... Якімовіч.

2. Невысокі, шыракаплечы, моцнага целаскладу; каржакаваты. Віка падумала, што ён прыгожы, іх бацька: сярэдняга росту, каранасты, у генеральскім мундзіры, які вельмі яму да твару. Шамякін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

намо́рднік, ‑а, м.

1. Раменная сетка, якая надзяваецца на морду сабак або іншых жывёл. [Дог] стаяў спакойна, дасягаючы амаль да пояса нізкаросламу ад’ютанту, высока ўзняўшы сваю тупую, звязаную наморднікам морду. Самуйлёнак.

2. Папярочны рэмень аброці, які ідзе па пераноссю каня. Вартавы ўзяў каня за наморднік і пацягнуў на самы край дарогі. Кавалёў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

расша́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; зак.

1. Раскланяцца, шаркаючы нагой. Ён падышоў да яе, расшаркаўся, як самы далікатны кавалер, і стаў мармытаць кампліменты. Крапіва. [Максім:] — А перад Эмай, бач, як расшаркаўся і ручку пацалаваў, па прыкладу сваіх польскіх калег. Машара.

2. перан. Выказаць залішне пачціва-ветлівыя адносіны да каго‑н. Расшаркацца перад начальствам.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

чы́нны, ‑ая, ‑ае.

Кніжн.

1. Дзейсны, актыўны; непасрэдны. Ігнат быў камсамольцам. Ён браў чынны ўдзел ва ўсім камсамольскім жыцці. Лынькоў. Самы чынны ўдзел браў я ў рабоце школьнага літгуртка. Мележ.

2. Прасякнуты важнасцю, саліднасцю. Стараліся быць мужчынамі. Начлег нам здаваўся казкай. І з выглядам самым чынным Насілі вайсковыя каскі. Маркевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шліфава́цца, ‑фуецца; незак.

1. Апрацоўвацца шліфаваннем. Звіняць санкі па шкляных рэйках ружова-сонечнага снегу, шліфуюцца. Бядуля. / у перан. ужыв. [Валодзя:] — Рабочы чалавек — гэта самы правільны чалавек, у яго ніколі душа не заіржавее... Яго душа заўсёды шліфуецца. Сабаленка.

2. Паддавацца шліфаванню, быць прыдатным для шліфавання. Шкло добра шліфуецца.

3. Зал. да шліфаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

стро́мкі, ‑ая, ‑ае.

1. Круты, абрывісты. Заходні бераг — высокі і стромкі — быў вельмі выгадны для абароны. Мележ. У мяне, здаецца, моцна калацілася сэрца, калі я падымаўся па стромкай чыгуннай лесвіцы некуды пад самы дах. Асіпенка. / у перан. ужыв. Пішы заметкі, карэспандэнцыі, надрукуй нават нарыс — ты прайшоў яшчэ не ўсё, стромкіх і цяжкіх вяршынь ты яшчэ не дасягнуў. Навуменка.

2. Роўны і высокі. На агромністай пасецы-плешыне, акружанай магутнай сцяной старога лесу, выступалі з травы вялізныя пні старадрэвін,.. сям-там паднімаліся ў неба стромкія яліны і сосны. Колас. З канца вуліцы, за ракою, дзе адкрываецца шырокі прастор палёў, як вялікі куст стогадовых ліп, абнесены жываплотам з ялін і стромкіх таполяў, відзён быў той самы хутар Тамарын. Лобан.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

непревзойдённый непераўзы́дзены, неперася́гнуты, неперавы́шаны; недася́жны; (самый совершенный) найдаскана́лейшы, са́мы даскана́лы; (достигший крайней степени) кра́йні;

непревзойдённый образе́ц иску́сства непераўзы́дзены (неперася́гнуты, неперавы́шаны, недася́жны) узо́р маста́цтва;

непревзойдённый художник найдаскана́лейшы маста́к;

непревзойдённая жесто́кость кра́йняя жо́рсткасць.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

блі́жні, ‑яя, ‑яе.

1. Які знаходзіцца блізка; самы блізкі. І на маёўку ў бліжнія бары завуць сяброўку юныя сябры. А. Вольскі. Нават бачыш, як трапечацца зжаўцелы ліст на бліжняй бярозе. Лынькоў.

2. у знач. наз. блі́жні, ‑яга, м. Родны чалавек або прыяцель. Міця не слухаў угавораў бліжніх. Мележ. // Чалавек наогул. Любоў да бліжняга.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

бянтэ́жыць, ‑жу, ‑жыш, ‑жыць; незак., каго.

Хваляваць, непакоіць, прыводзіць да разгубленасці. Мініч вучыўся ў другой групе, але па росту ён быў самы большы ў школе, і гэта, відаць, бянтэжыла яго. Колас. Нельга сказаць, каб.. [Андрэй] раўнаваў .. [Галіну]. Для гэтага не было ніякіх падстаў, але пастаянная мужчынская кампанія жонкі бянтэжыла Андрэя і крыху злавала... Рамановіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

адно́лькавы, ‑ая, ‑ае.

Такі, які нічым не адрозніваецца ад іншых, такі самы. [Полаг:] — У аднолькавым мы становішчы былі пасля акупацыі. Адны галавешкі ды каміны засталіся. Шамякін. І аднолькавае гора У нас некалі было, І адзін і той жа вораг, І адно і тое ж зло. Астрэйка. // Які ніколькі не змяніўся; такі, як заўсёды.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)