вясна́, -ы́, мн. вёсны і (з ліч. 2, 3, 4) вясны́, вёсен і вёснаў, ж.

Пара года, якая ідзе за зімой.

Ранняя в.

В. жыцця (перан.: пра маладосць).

|| прым. веснавы́, -а́я, -о́е, вясно́вы, -ая, -ае і вясе́нні, -яя, -яе.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

панталы́к, -у, м. (разм.).

У выразах: збіцца з панталыку —

1) збянтэжыцца, зблытацца, страціць разуменне;

2) пачаць весці няправільны спосаб жыцця;

збіць з панталыку —

1) выклікаць замяшанне, заблытаць;

2) прымусіць адступіць ад правільных думак, меркаванняў; штурхнуць на што-н. нядобрае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

старасве́цкі, -ая, -ае.

1. Не сучасны па спосабе жыцця, звычках.

Старасвецкія формы гаспадарання.

2. Які быў даўней і захаваўся да гэтага часу; старамодны.

Старасвецкая каплічка.

Старасвецкае адзенне.

3. Вельмі стары.

Абапал гасцінца растуць старасвецкія дубы.

|| наз. старасве́цкасць, -і, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Пры́тхі, про́тхі ’палонкі на возеры, якія прарубаюць для таго, каб рыба не задохлася’ (слаўг., З жыцця). Аддзеяслоўны назоўнік ад прытхну́цца ’псавацца ад спёртага паветра’, гл. тхнуць.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

гедані́зм, ‑у, м.

Ідэалістычны напрамак у этыцы, які сцвярджае, што вышэйшым ідэалам, мэтай жыцця з’яўляецца асалода, уцеха.

[Ад грэч. hēdonē — асалода.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыццесцвярджа́льны, ‑ая, ‑ае.

Прасякнуты бадзёрасцю, аптымістычнымі адносінамі да жыцця. Жыццесцвярджальныя ідэі. // Здольнасць ствараць, перабудоўваць жыццё. Жыццесцвярджальная сіла.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

жыццяпі́с, ‑у, м.

Апісанне чыйго‑н. жыцця; біяграфія. Вася адным дыханнем выпаліў увесь свой нядоўгі жыццяпіс. Мележ.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цвіту́ха, ‑і, ДМ ‑тусе; ж.

Спец. З’яўленне кветкавых сцёблаў на першым годзе жыцця ў двухгадовых раслін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

Качэ́ўе ’стаянка качэўнікаў, а таксама мясцовасць, на якой качуюць’, качэўнікі ’народ, племя, якія вядуць качавы спосаб жыцця’, качавы́ ’які не мае аселасці; вандроўны’, ’звязаны з частай пераменай месца жыхарства’ (ТСБМ); качава́ць ’весці неаселы спосаб жыцця’. Ужо ў ст.-рус. мове было слова кочевати. Гэта запазычанне з цюрк. моў. Параўн. уйг., чагат. köč ’паездка, падарожжа, перасяленне’, köčmäk ’качаваць’. Гл. Фасмер, 2, 357. Корань köč‑ ’качаваць’ сустракаецца ў многіх цюрк. мовах. Параўн. яшчэ Шанскі, 2, К, 362.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

жы́цца, жыве́цца; безас., незак., каму (разм.).

1. з прысл. Пра наяўнасць тых або іншых умоў жыцця.

Добра яму жывецца.

2. з адмоўем. Няма жадання або не падабаецца дзе-н. жыць.

Не жывецца мне без сына.

Не жывецца бацьку ў новай хаце.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)