◎ Па́цеж, пицеч ’прамывіна ў лёдзе на стрыжні ракі’ (ТС). З польск. pacierz ’хрыбетнік’. Другое слова пацеч аформлена пад уздзеяннем народнай этымалогіі да цячы, параўн. рус. течь (назоўнік).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Пе́ля ’балотца паміж полем і стаячай вадой’ (Некр.), ’лужа’ (Сабаленка), ’частка ракі, якая зімою не замярзае’ (рэч., ЛА, 2), ’палонка’ (петрык., нараўл., ЛА, 2). Да пель (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пляж, ‑а, м.
Пясчаны або жвірысты бераг ракі, мора ці возера, на якім загараюць і адпачываюць у час купальнага сезону. Крыху далей высокі бераг з сасновым лесам пераходзіць у шырокі пясчаны пляж. В. Вольскі.
[Фр. plage.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
гле́істы, ‑ая, ‑ае.
1. Які змяшчае ў сабе многа глею; пакрыты глеем. Глеістая глеба. Глеістае дно ракі. □ Над вадою ў глеістых вірах Праплываюць карпы люстраныя. Караткевіч.
2. Абл. Вязкі. Былі гразкія, глеістыя дарогі. Скрыган.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
камяні́сты, ‑ая, ‑ае.
Пакрыты, усыпаны каменнем, з вялікай колькасцю камення. Камяністае поле. Камяністае дно. Камяністая глеба. □ Калёсы трасуцца па камяністай дарозе, барабаняць. Скрыган. Гліністая вуліца паволі спаўзала да ракі, дзе абрывалася высокім камяністым берагам. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жваць, жву, жвеш, жве; жвём, жвяце; незак., што.
Разм. Тое, што і жаваць. Ля ракі і суседка сядзіць на траве, свой гасцінец-праснак памаленечку жве. Дубоўка. Авечкі, ў кучу збіўшыся, драмалі. Каровы жвачку жвалі. Корбан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
водаваро́т, ‑у, М ‑роце, м.
Тое, што і вір. І ён паплыў, аддаўшыся на ўладу імклівай плыні і пеністым водаваротам ракі. Лынькоў. Яму зрабілася маркотна, што праляцела так многа год у вечным водавароце спраў. Асіпенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разры́ты, ‑ая, ‑ае.
1. Дзеепрым. зал. пр. ад разрыць.
2. у знач. прым. Раскіданы, развернуты рыццём. Праз колькі хвілін выбраўся на сцежку, абышоў па арэшніку разрыты бераг і наблізіўся да ракі з другога боку. Чыгрынаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рукадзе́льніца, ‑ы, ж.
Жанчына, якая займаецца рукадзеллем (у 1 знач.), майстар гэтай справы. Расла яшчэ за князем на ўзбярэжжы Дзвіны-ракі дзяўчына-красуня, разумніца і рукадзельніца, з голасам салаўіным, з косамі, як чысты лён. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Вадаспа́д ’вадапад’ (Яруш.); ’месца, дзе вада ракі падае’ (Інстр. I). Складанае слова: вада + спадаць. Параўн. укр. водоспа́д ’тс’. Магчыма, паланізм у бел. мове: польск. wodospad, але серб.-харв. во̏допа́д.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)