Нізва́ння ’ніколькі’ (Касп.), ні званьня ’зусім нічога, нічуць’ (Шат.). Скарочанае з выразу ні звання не засталося (пра абсалютнае знікненне), дзе званне ’назва, найменне’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́сты, ‑аў; адз. няма.
Разм. Пяшчотныя, ласкавыя адносіны. [Зося:] — Жыла я ўвесь час як чалавек, не шукаючы ні лёгкага хлеба, ні забаў, ні пестаў. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прыста́нне, ‑я, н.
Разм. Прыстанішча, прыстанак. Ні прыстання, ні спакою няма чалавеку. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
грук, -у, м. (разм.).
1. Тое, што і грукат.
2. выкл., у знач. вык. Ужыв. ў знач. дзеясловаў грукаць і грукнуць.
Калёсы грук ды грук па бруку.
◊
Ні стуку ні груку (разм.) — ціха, без шуму.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
зі́ркаць, -аю, -аеш, -ае; незак. (разм.).
Кідаць позірк на каго-, што-н., пазіраць.
З. па баках.
|| аднакр. зі́ркнуць, -ну, -неш, -не; -ні і зірну́ць, -ну́, -не́ш, -не́; -нём, -няце́, -ну́ць; -ні́.
|| наз. зі́рканне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
става́ць, стае́; безас.; незак., чаго.
1. Хапаць чаго-н. для каго-, чаго-н.
На ўсё гэта не стае ні сіл, ні часу.
2. Мець магчымасці, сілы, здольнасці рабіць што-н.
Не ставала рашучасці сказаць праўду.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
хры́пнуць, -ну, -неш, -не; хрып, -пла; -ні; незак.
1. Пачынаць гаварыць хрыпла, губляць чыстату голасу.
2. (1 і 2 ас. звычайна не ўжыв.). Станавіцца хрыплым.
Голас хрыпне.
|| зак. ахры́пнуць, -ну, -неш, -не; ахры́п, -пла; -ні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ча́хнуць¹, -ну, -неш, -не; чах, -хла; -ні; незак.
1. Дрэнна, слаба расці; сохнуць, вянуць.
Ярына чахла без дажджу.
2. Станавіцца слабым, кволым, нядужым.
Дзіця чахне на вачах.
|| зак. зача́хнуць, -ну, -неш, -не; зача́х, -хла; -ні.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
купа́нне, ‑я, н.
Дзеянне паводле знач. дзеясл. купаць і купацца. Ах, якая пагода Для купання, загару! Ні расы на чынарах, Ні туману, ні хмары! Танк.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
маўчо́к, ‑чка, м.
1. Маўчанне. А дубровы ні слова, Ні паўслова — маўчок. Бялевіч.
2. у знач. вык. Разм. Ні слова, ні гуку (не гаварыць). — Ты, Міхась, толькі — маўчок пра Валю, — сказаў Тарас, прыклаўшы палец да губ. Якімовіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)