дар, -у, мн. дары́, -о́ў, м.
1. Тое, што даецца бясплатна; падарунак.
Прынесці што-н. у д.
2. Плён працы, якой-н. дзейнасці; тое, што дае прырода.
Дары прыроды.
3. Талент, здольнасць.
Д. пісьменніка.
○
Святыя дары — хлеб і віно для прычашчэння веруючых.
◊
Дар слова — здольнасць прыгожа гаварыць.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
дзелавы́, -а́я, -о́е.
1. Які адносіцца да грамадскай, службовай дзейнасці.
Дзелавая размова.
Дзелавыя сувязі.
Дзелавое пісьмо.
2. Які ведае справу, умела кіруе і клапоціцца аб рабоце.
Дзелавыя людзі.
Д. кіраўнік.
3. Прыдатны для апрацоўкі ў якасці матэрыялу (спец.).
Дзелавая драўніна.
4. Звязаны са справаводствам.
Д. стыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
маста́цкі, -ая, -ае.
1. Які мае адносіны да мастацтва, да дзейнасці ў галіне мастацтва.
Мастацкае вучылішча.
М. кіраўнік тэатра.
2. Які перадае рэчаіснасць у вобразах.
Мастацкая літаратура.
3. Які адпавядае патрабаванням мастацтва, эстэтычны, прыгожы.
Мастацкія асаблівасці рамана.
М. густ.
|| наз. маста́цкасць, -і, ж. (да 3 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кваліфікава́ць, -ку́ю, -ку́еш, -ку́е; -ку́й; -кава́ны; зак. і незак.
1. каго (што). Устанавіць (устанаўліваць) ступень чыёй-н. падрыхтоўкі, годнасці да якой-н. працы, дзейнасці.
К. спецыяліста.
2. каго-што. Ацаніць (ацэньваць), вызначыць (вызначаць) якім-н. чынам.
Як к. такія паводзіны?
|| наз. кваліфіка́цыя, -і, ж.
Высокая к. рабочых.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рэ́йтынг, -а, мн. -і, -аў, м.
1. Тое, што і рэйтынг-ліст (спец.).
2. Індывідуальны лічбавы паказчык ацэнкі папулярнасці, аўтарытэту якой-н. асобы, арганізацыі, групы, іх дзейнасці, праграм, планаў, палітыкі ў пэўны час, а таксама ўвогуле ступень папулярнасці вядомага дзеяча.
Р. кіраўніка ўрада.
|| прым. рэ́йтынгавы, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прыбы́так, -тку, мн. -ткі, -ткаў, м.
1. Сума, на якую даход перавышае выдаткі.
Чысты п.
2. Абагульняючы паказчык фінансавых вынікаў гаспадарчай дзейнасці прадпрыемства.
3. перан. Карысць, выгада (разм.).
Які п. нам з гэтага?
4. Пра з’яўленне патомства (у сям’і, гаспадарцы і пад.; разм.).
Чакаць прыбытку ў хаце.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
часць, -і, мн. -і, -е́й, ж.
1. Асобная самастойная вайсковая адзінка.
Камандзір танкавай часці.
Вайсковая ч.
2. Доля, пай, частка, якія належаць каму-н.
Трэцюю ч. зямлі бацька адпісаў малодшаму сыну.
3. Галіна якой-н. дзейнасці; спецыяльнасць (разм.).
Пайсці па фінансавай часці.
Гэта не па маёй часці.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
недзеяздо́льны, ‑ая, ‑ае.
1. Кніжн. Няздольны да дзеяння, да дзейнасці. Недзеяздольная арганізацыя.
2. Спец. Які не мае права рабіць дзеянні юрыдычнага характару і не нясе адказнасці за свае ўчынкі. Недзеяздольны кліент.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
прафе́сія, ‑і, ж.
Род заняткаў, працоўнай дзейнасці, які патрабуе пэўнай падрыхтоўкі. — Рашыў я застацца ў нас трактарыстам — прафесія надзейная і пачэсная. Даніленка.
•••
Вольная прафесія — прафесія творчага работніка, які жыве на ганарары.
[Лац. professio.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераўзбро́іць, ‑зброю, ‑зброіш, ‑зброіць; зак., каго-што.
1. Узброіць па-новаму, замяніць старыя сродкі зброі. Пераўзброіць армію.
2. перан. Аснасціць новым абсталяваннем, матэрыяламі, сродкамі якой‑н. дзейнасці. Пераўзброіць прамысловаць сучаснай тэхнікай.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)