чатырна́ццаць, ‑ццаці, Т ‑ццаццю, ліч. кольк.
Лік і лічба 14. Чатырнаццаць дзеліцца на 2. // Колькасць, якая абазначаецца лічбай 14. Да таго ж Мініч яшчэ меў недахоп у вымаўленні: ён шапялявіў. Было яму чатырнаццаць гадоў. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тлушчо́ўка ’траска́’ (Байк. і Некр.). Штучна ўтвораная назва пачатку 20‑х гадоў XX ст., параўн. пазнейшае траска́ ’тс’ (Некр. і Байк.), паводле прадуктыўнай словаўтваральнай мадэлі назваў рыб (вярхоўка, альхоўка і пад.) ад тлушч (гл.), параўн. чэш. tloušt ’галавень’, рус. ма́сленник ’язь’, відаць, у сувязі з тым, што рыба з’яўлялася асноўнай сыравінай для здабычы рыбінага тлушчу.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Тры́лер ‘фільм жахаў’ (БПС, Улас., Баршч.). У беларускім друку ў канцы 1980‑х гадоў (Уласевіч, Беларусіка, 36, 107). Праз рус. три́ллер ‘тс’ або польск. thriller ‘тс’ ці непасрэдна запазычана ў 1990‑х гадах з англ. thriller ‘тс’ (Арол, 4, 103). Параўн. аказіянальныя сінонімы жуда́сцік (ад жуда 1, гл.), жахлі́вік, жахаві́к (ад жах, гл.) і інш.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ура́жанне, -я, мн. -і, -яў, н.
1. След, які застаецца ў свядомасці, у душэўным жыцці ад убачанага, пачутага, перажытага.
Уражанні дзіцячых гадоў.
Падарожныя ўражанні.
2. Уплыў, уздзеянне.
Знаходзіцца пад моцным уражаннем.
3. Уяўленне, думка, што склаліся ў выніку знаёмства, сустрэчы з кім-, чым-н.
Дзяліцца ўражаннямі з кім-н. Гэты чалавек зрабіў на нас добрае ў.
Складваецца ў., што ён не ва ўсім тут разабраўся.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пражы́ць сов., в разн. знач. прожи́ть;
п. во́семдзесят гадо́ў — прожи́ть во́семьдесят лет;
п. год на по́ўдні — прожи́ть год на ю́ге;
п. шмат гро́шай — прожи́ть мно́го де́нег
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
абыхо́длівы, ‑ая, ‑ае.
Ветлівы, далікатны ў абыходжанні. Калі ўжо гаварыць аб ёй, дык усюды, дзе ні пабывала Марына, яна была самай абыходлівай і ласкавай сярод медсясцёр. Грамовіч. Гэта быў чалавек гадоў сарака, далікатны і абыходлівы. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ду́жаць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., каго-што.
Разм. Асільваць, перамагаць. Астап, які дужаў мядзведзяў у маладыя гады, лёгка адпіхнуў яго. Лынькоў. У васемнаццаць гадоў не сустракаў [Адам] па сіле роўнага, усіх дужаў — і аднагодкаў, і старэйшых. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
знябы́цца, ‑будуся, ‑будзешся, ‑будзецца; зак.
Разм. Змарыцца, змучыцца. Ян зусім знябыўся, ледзьве ходзіць. Чарнышэвіч. [Быстроў] стрымана, з насмешачкай, расказаў, як гадоў пяць назад, палюючы ў тайзе, так знябыўся, што зваліўся ў снег і ледзь не замёрз. Мележ.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
недапушча́льны, ‑ая, ‑ае.
Які нельга дапусціць, дазволіць; недазволены. Недапушчальны ўчынак. □ Прэтэнзіі на асобнае становішча ў літаратуры былі недапушчальныя ў тых абставінах, якія склаліся к пачатку 30‑х гадоў. Перкін. // Такі, з якім нельга мірыцца. Недапушчальнае становішча.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сяміго́дка, ‑і, ДМ ‑дцы; Р мн. ‑дак; ж.
1. Дзяўчынка ва ўзросце сямі год.
2. Разм. Няпоўная агульнаадукацыйная сярэдняя школа ў СССР, у якой вучыліся 7 гадоў. Пасля сямігодкі Васіль паехаў у сельскагаспадарчы тэхнікум. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)