Пся́рня ’асобнае памяшканне для сабак’; ’сабакі, мноства сабак’ (Нас., Байк. і Некр.; мсцісл., З нар. сл.; ТСБМ, ТС). З польск. psiarnia ’тс’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Расхлі́стацца ’расшпіліцца; расхрыстацца’ (Сл. ПЗБ). Відаць, вытворнае ад хлыстаць ’сцябаць’ (< *xlystati, гл. ЭССЯ, 8, 42), параўн. гукаперайманне хлісь ’хуткі ўдар’ (Нас.), гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ратэ́нты ’справы (гаворыцца з дакорам)’ (Нас.), ст.-бел. ретент ’вылічэнне’ (Ст.-бел. лексікон). Праз польск. retenta ’рэшта запазычанасці’ з лац. retentus ’затрыманы’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рацымо́нія ’цырымонія’, сюды ж вытворнае з пашырэннем семантыкі рацымо́ницьца ’прадстаўляць рацыі’, жарт. ’цырымоніцца’ (Нас.). Трансфармацыя цырымонія (гл.) пад уплывам рацыя, рацэя (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Рэе́стр ’пералік, спіс’ (ТСБМ, Нас.). Ст.-бел. реестръ ’рэестр’ < ст.-польск. regestr, registr, rejestr ’тс’ < с.-лац. register (Булыка, Лекс. запазыч., 57).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Слядзёнік ‘халоднакроўны’ (Нас.). Запазычанне з польск. śledzienik, śledzionik ‘іпахондрык’. Апошняе ад śledziona ‘селязёнка’; параўн. рус. сплин ‘іпахондрыя’ < англ. spleen ‘сплін’ < spleen ‘селязёнка’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Суважа́ць (suważaci) ’спачуваць’ (Тур.): stała ziaziulka suważaci (клец., Федар. 7). Няясна; паводле кантэксту, хутчэй ’суцяшаць’, параўн. разважаць (гл.) ’рассейваць трывогу, суцяшаць’ (Нас.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Труі́зна ‘труцізна’ (Нас., Некр. і Байк., Ян.), ‘вельмі дрэнны чалавек’ (брагін., З нар. сл.). Вытворнае ад труіць (гл.) па ўзоры труцізна, гл.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ту́тухны ‘тут’, ‘прынамсі тут’, ‘тут-такі’ (Нас.). Да ту́т1 (гл.). Утворана пры дапамозе суф. ‑ухн‑ з ласкальным значэннем (параўн. бо́жухна, ма́тухна).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Істры́ць ’вастрыць’ (Нас., Юрч. Сін., Сл. паўн.-зах.); параўн. рус. смал. истри́ть ’вастрыць’, и́стра ’працэс вастрэння нажоў, тапароў’ (Дабр.). Гл. вастрыць, востры.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)