гы́ркацца, ‑аюся, ‑аешся, ‑аецца; незак.
Разм. Тое, што і гыркаць (у 2 знач.). А за сталом маўчком сядзелі. Там хлопцы гыркацца не смелі, Бо там парадак вельмі строгі. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дабры́дзень, выкл. у знач. вык.
Разм. Ужываецца як прывітанне пры сустрэчы днём. Якуб Колас з недаверлівасцю пачаў углядацца ў твар госця, а потым праказаў толькі адно слова: — Дабрыдзень! Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ве́нцер, ‑а, м.
Рыбалоўная сетка ў выглядзе мяшка, нацягнутага на абручы. Лавіў наш дзядзька нераткамі І венцярамі, і сачкамі, Ды аднаго ўсё ж бракавала: У дзядзькі чоўна неставала. Колас.
[Ад літ. vénteris.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сацыя́л-дэмакра́т, ‑а, М ‑раце, м.
Прыхільнік сацыял-дэмакратыі (у 1 знач.); член сацыял-дэмакратычнай партыі. — Калі я гаварыў — сацыял-дэмакраты, дык меў на ўвазе бальшавікоў, — прамовіў Галубовіч. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
слугава́ць, ‑гую, ‑гуеш, ‑гуе; незак.
Тое, што і прыслужваць. А паны сабе балююць, П’юць заморскае віно, — Для іх робіцца яно, — І ім лёкаі слугуюць, Як тут водзіцца даўно. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ро́скаш, ‑ы, ж.
Тое, што і раскоша. Які тут [у Вільні] рух і беганіна! Як ззяюць вокны магазінаў! І колькі тут дабра, багацця! А колькі слёз у ім, пракляцця? Якія брычкі і карэты! А для каго ўся роскаш гэта? Колас. А чаму спяваюць салаўі? А таму, што жывуць у роскашы, на свабодзе. Бялевіч. Улетку жыць у курані было Лёньку роскаш. Капыловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
нагавары́цца, ‑варуся, ‑ворышся, ‑ворыцца; зак.
Разм. Пагаварыць многа, уволю. А калі нагуляліся і нагаварыліся, госці селі за стол. Колас. Згаснуць зоркі, схаваецца месячык за хмару, а моладзь не можа нагаварыцца... Чарот. Быццам памаладзееш, як нагаворышся аб далёкім ды навекі блізкім юнацтве. Кулакоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
про́звішча, ‑а, н.
Найменне, агульнае для ўсёй сям’і, якое дзеці атрымліваюць звычайна па бацьку, а жонка па мужу. Запісаць прозвішча. Назваць сваё прозвішча. □ — Дазвольце быць знаёмым з вамі. Маё прозвішча — Шулевіч. Колас. Апошнім чытаў вершы сціплы на выгляд хлопец па прозвішчу Заранік. Хадкевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
даліка́цтва, ‑а, н.
Ветлівасць, ласкавасць, паслужлівасць; тонкасць у манеры абыходжання, размове. З далікацтва і з пачуцця чалавечнасці, а галоўным чынам у надзеі атрымаць на паўкварты, Рутовіч ішоў побач з вызваленымі. Колас. Раніцай гаспадыня запрасіла паснедаць. Госці не адмаўляліся — не да далікацтва! Новікаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
рэстара́тар, ‑а, м.
Уст. Уладальнік, гаспадар рэстарана. Але нічога каўказскага ў тым рэстаране не было, і нават гаспадар яго мала чым з выгляду адрозніваўся ад Бабекі: тая ж раздвоеная барада, толькі не сівая, а цёмна-русая, і сам рэстаратар быў шчуплейшы. Колас.
[Фр. restaurateur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)