чалаве́ка-гадзі́на, ‑ы, ж.
Спец. Адзінка ўліку рабочага часу, якая вымяраецца колькасцю працы, выкананай адным чалавекам за адну гадзіну.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
чалаве́ка-дзень, ‑дня, м.
Спец. Адзінка ўліку рабочага часу, якая вымяраецца колькасцю працы, выкананай адным чалавекам за рабочы дзень.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Тала́нт ’самая вялікая адзінка вагі і грашовая адзінка ў Старажытнай Грэцыі і на Усходзе’ (ТСБМ), ст.-бел. талантъ ’тс’: два таланты (1616 г., Карскі 2-3, 334), талентъ, талантъ ’тс’ (Сл. Скар.). Праз ст.-слав. таланътъ ’тс’ з грэч. τάλαντον з індаеўрапейскім коранем *tel‑ ’падымаць (на вагі), узважваць’, што мела значэнні: ’адзінка вагі ў 26,2 кг’, ’грашова-разліковая, але не манетная адзінка, срэбная або залатая’, ’вагі’. З грэч. τάλαντον — лац. talentum (у значэнні грэчаскай меры). Усходнія славяне з XI–XII стст. ведаюць словы талантъ, таланто ў значэннях ’вага і манета ў старажытных грэкаў і рымлян’ і ’талент’ (Сразн., 3, 921; Чарных, 2, 226; Фасмер, 4, 14–15). Гл. та́лент.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
макрараён, ‑а, м.
Спец. Найбольшая адзінка, у якую можна аб’яднаць па якіх‑н. прыкметах розныя мясцовасці пры раяніраванні; проціл. мікрараён.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ды́на, ‑ы, ж.
Адзінка вымярэння сілы ў механіцы, роўная сіле, якая надае масе ў 1 г паскарэнне 1 см/сек².
[Ад грэч. dynamis — сіла.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
франк 1,
гл. франт.
франк 2, ‑а, м.
Грашовая адзінка Францыі, Бельгіі, Швейцарыі і некаторых іншых краін, роўная 100 сантымам.
[Фр. franc.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дэпарта́мент, -а, М -нце, мн. -ы, -аў, м.
1. У некаторых краінах: аддзел міністэрства, вышэйшай дзяржаўнай установы і пад.
Дзяржаўны д.
2. Адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Францыі і некаторых іншых краінах.
|| прым. дэпарта́менцкі, -ая, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
кілаграмаме́тр, ‑а, м.
Адзінка вымярэння энергіі (работы), роўная рабоце, што затрачваецца для падняцця масы ў 1 кілаграм на вышыню 1 метр.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
генера́л-губерна́тарства, ‑а, н.
У дарэвалюцыйнай Расіі — буйная адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка з адной або некалькіх губерань на чале з генерал-губернатарам.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Кіламе́тр ’адзінка даўжыні, роўная 1000 метраў’ (ТСБМ). З франц. kilomètre праз рус. километр. Параўн. кілаграм (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)