я́рка с.-х. я́рка, род. я́ркі ж.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

спуск м.

1. род. спу́ску в разн. знач. спуск;

с. з гары́ — спуск с горы́;

с. шлю́пкі — спуск шлю́пки;

с. фла́га — спуск фла́га;

с. вады́ з са́жалкі — спуск воды́ из пруда́;

2. род. спу́ска (в оружии и т.п.) спуск;

наці́снуць на с. — нажа́ть на спуск;

3. род. спу́ска разг. шлюз (у мельницы);

4. род. спу́ска стол. фуга́нок;

5. род. спу́ска полигр. спуск;

не дава́ць спу́ску — не дава́ть спу́ска (спу́ску)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Во́ка1, мн. л. во́чы (БРС, Нас., Шат., Касп., Бяльк., Гарэц., Яруш., Грыг.). Рус. о́ко, мн. л. о́чи, укр. о́ко, ст.-рус. око, ст.-слав. око, род. скл. очесе, пар. л. очи, польск., чэш., славац. oko, балг. око́, пар. л. очи́, серб.-харв. о̏ко, о̏чи, славен. око̑, род. скл. očȇsa, пар. л. оčȋ, в.-луж. woko, н.-луж. hoko. Прасл. oko, аснова на ‑es у адз. і мн. л., на i‑ ў пар. л. Роднаснымі з’яўляюцца літ. akìs ’вока’, лат. acs, ст.-прус. ackis, грэч. ὄσσε н. р. пар. л. (з *oqi̯e), ст.-інд. akṣī ’тс’, арм. akn, род. скл. akan ’вока, дзірка’, лац. oculus ’вока’, гоц. augȏ, тахар. A ak, тахар. B ek ’вока’, грэч. ὄψομαι ’убачу’, ὄμμα ’вока’ (Траўтман, 4 і наст.; Праабражэнскі, 1, 642 і наст.; Фасмер, 3, 128, Махэк₂, 411). Сюды ж этымалагічна належаць і во́ка ’ляток у калодачным вуллі’ (З нар. сл.); ’прасвет, адтуліна паміж спляценнем нітак у сетцы’ (З нар. сл.); ’лаз у склеп’ (Шатал.). Параўн. чэш. oka ’адтуліна паміж спляценнем нітак у сетцы’, польск. oka ’тс’, а таксама значэнні рус. глазок ’вочкі (сеткі)’; ’ляток’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Пажы́тнікрод адналетніх або мнагалетніх раслін сямейства бабовых’ (ТСБМ), ’пылюшнік вузкалісты, Thalictrum augustifolium Jacq.’ (Кіс., Інстр. II), ’Trigonella L.’ (Кіс.). Рус. пожитник ’Trigovella L.’, чэш. pažitka ’цыбуля-рэзанец’. Да рус. пажить, чэш. pažit, якое ад па- і жить (гл. жыць) (Фасмер, 3, 185; Махэк, 440).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́жай ст.-бел. ’від, гатунак’, ’род’, ’пол’ (1457 г.) з ст.-польск. rodzaj ’від, гатунак’. Мена ‑dz‑ > ‑ж‑, як у радзі́цьдыял. ража́ць. Апрача таго, прасл. *dj, якое пераходзіла ў бел. *дж, у помніках пісьменства абазначаецца праз ж: промежу, преже, гражане, хожене (Карскі, 1, 381).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

стан

I (род. ста́ну) м. (туловище, телосложение) стан; фигу́ра ж.; стать ж.;

ні са ста́ну ні з тва́ру — ни ко́жи ни ро́жи

II м.

1. род. ста́на (лагерь, стоянка) стан;

палявы́ с. — полево́й стан;

2. род. ста́ну (войско, воюющая сторона) стан;

варо́жы с. — вра́жеский стан;

3. род. ста́на уст. (административная единица) стан;

4. род. ста́ну разг. сосло́вие ср.

III (род. ста́на) м., тех. стан

IV (род. ста́ну) м., грам. зало́г

V (род. ста́ну) м. положе́ние ср.; состоя́ние ср.;

с. рэ́чаў — положе́ние (состоя́ние) дел;

у до́брым ста́не — в хоро́шем состоя́нии;

А́кты грамадзя́нскага ста́нуюр. А́кты гражда́нского состоя́ния;

крыты́чны с. рэ́чывафиз. крити́ческое состоя́ние вещества́;

змро́чны с.мед. су́меречное состоя́ние;

першабы́тны с.шутл. первобы́тное состоя́ние

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

визготня́ ж., прост. віск, род. ві́ску м., ві́скат, -ту м.; піск, род. пі́ску м.; скавыта́нне, -ння ср.;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

вопль м. ля́мант, -ту м.; крык, род. кры́ку м.; (плач) плач, род. пла́чу м.; галашэ́нне, -ння ср.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

би́вень (у слона, моржа) бі́вень, род. бі́ўня м.; (у кабана) іко́л, род. ікла́ м., мн. і́клы, -лаў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

лён лён, род. лёну, ільну́, (после гласных) льну м., мн. ільна́, -но́ў, (после гласных) льны, род. льноў.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)