аэрано́мія, ‑і, ж.

Раздзел геафізікі, які вывучае газавую абалонку Зямлі.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

выляга́ць, ‑ае; незак.

Прыгінацца сцяблом да зямлі (пра збожжавыя расліны).

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сілу́р, ‑у, м.

Трэці перыяд палеазойскай эры геалагічнай гісторыі Зямлі.

[Ад назвы старажытнага кельцкага племя сілураў, якое насяляла паўвостраў Уэльс у Англіі.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

прырэ́зак, ‑зка, м.

Участак зямлі, які прыразаецца да зямельнага надзелу. Прырэзак зямлі. Атрымаць прырэзак. □ Не захацела Зенька кукурузы на сваёй сядзібе... Адзінокая, яна будзе цягацца на той прырэзак у поле. Мыслівец.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

цяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца; незак. (разм.).

1. Валачыся па зямлі.

Ланцуг цягаўся па зямлі.

2. Хадзіць дзе-н., куды-н. доўга, без мэты, без пільнай патрэбы.

Ц. па хатах.

3. Неаднаразова хадзіць, ездзіць куды-н. з якой-н. мэтай, па якой-н. справе.

Ц. па судах.

4. з кім, за кім. Заляцацца да каго-н.; быць у інтымных адносінах з кім-н. (неадабр.).

5. Спаборнічаць; мерацца сіламі з кім-н. Дзе табе з ім ц.!

◊

Цягацца за чубы (разм.) — біцца.

|| зак. пацяга́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

атмасфе́ра, -ы, ж.

1. Газападобная абалонка Зямлі і некаторых іншых планет.

Зямная а.

2. перан. Навакольныя ўмовы, абставіны, асяроддзе.

А. даверу.

А. дружбы і супрацоўніцтва.

3. Адзінка вымярэння ціску газаў.

Ціск у сто атмасфер.

|| прым. атмасфе́рны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

раско́пка, -і, ДМ -пцы, мн. -і, -пак. ж.

1. гл. раскапаць.

2. мн. Работы па выяўленні чаго-н. схаванага ў зямлі, звычайна прадметаў старажытнасці, а таксама месца, дзе праводзяцца падобныя работы.

Археалагічныя раскопкі.

|| прым. раско́пачны, -ая, -ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

скі́ба, -ы, мн. -ы, скіб, ж.

1. Луста (звычайна хлеба).

Дзве скібы хлеба.

2. Пласт узаранай зямлі.

|| памянш. скі́бка, -і, ДМ -бцы, мн. -і, -бак, ж.

|| памянш.-ласк. скі́бачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

тапагра́фія, -і, ж.

1. Раздзел геадэзіі, які займаецца вывучэннем паверхні зямлі, сродкаў яе вымярэння і адлюстраваннем мясцовасці на планах або картах.

2. Паверхня і ўзаемнае размяшчэнне асобных пунктаў мясцовасці.

Т.

Магілёўскай вобласці.

Т. горада.

|| прым. тапаграфі́чны, -ая,-ае.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

◎ Паўвло́чча ’мера зямлі ў 1/2 валокі’ (Нас.), жлоб. паўвалока ’мера зямлі 0,9 га’ (Мат. Гом.). Першае слова з паў- (гл.) і польск. wlókaĄ‑ьje, гл. валока©.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)