бяздо́мны, ‑ая, ‑ае.
Які не мае жылля; беспрытульны. Кім толькі не быў, якіх толькі прафесій не паспытаў Мікола за сваё бяздомнае, вандроўнае жыццё. Машара. // Пра жывёл — валачашчы. Бяздомны кот.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
лі́паўка, ‑і, ДМ ‑паўцы; Р мн. ‑павак; ж.
Разм. Невялікая бочка, выдзеўбаная з кругляка ліпы. Палешукі везлі ў Старочын на продаж сваё багацце: дзежкі, ліпаўкі, цабры, вёдры. Чарнышэвіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мускулі́сты, ‑ая, ‑ае.
З развітымі мускуламі. Высокі, стройны, мускулісты, Павел быў сапраўдным спартсменам. Шыцік. [Рудакоў] распрануўся да пояса, памыўся і доўга з асалодаю расціраў халоднаю вадою сваё мускулістае цела. Краўчанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
арыентава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся; незак.
1. Вызначаць сваё месцазнаходжанне або кірунак руху.
А. ў вялікім лесе.
А. ў новых абставінах (перан.).
2. на каго-што. Вызначаць, браць кірунак на каго-, што-н.
А. на маяк.
А. на шырокага чытача (перан.).
3. перан. Разбірацца ў чым-н.
|| зак. зарыентава́цца, -ту́юся, -ту́ешся, -ту́ецца; -ту́йся.
|| наз. арыенціро́ўка, -і, ДМ -ўцы, ж. і арыентава́нне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адмо́віцца, -мо́ўлюся, -мо́вішся, -мо́віцца; зак.
1. Не згадзіцца, не пажадаць зрабіць што-н., не захацець прызнаць, прыняць што-н.
А. ад даручэння.
А. ад дапамогі.
2. Парваць сувязі з роднымі, блізкімі; адрачыся.
А. ад бацькоў.
3. Не прызнаць за сваё, не пацвердзіць чаго-н.; перастаць трымацца чаго-н., адступіцца ад чаго-н.
А. ад сваіх поглядаў.
|| незак. адмаўля́цца, -я́юся, -я́ешся, -я́ецца.
|| наз. адмо́ва, -ы, ж.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
мясцо́вы, -ая, -ае.
1. Звязаны з пэўнай мясцовасцю, уласцівы гэтай мясцовасці.
Мясцовыя гаворкі.
М. час.
2. Які дзейнічае толькі ў межах пэўнай тэрыторыі; не агульнадзяржаўны.
Мясцовыя Саветы дэпутатаў.
3. Які жыве ў пэўнай мясцовасці; не прыезджы, тутэйшы.
Мясцовыя жыхары.
4. Які робіцца ў пэўнай мясцовасці; не прывазны.
Мясцовыя тавары.
5. Які пашырае сваё дзеянне толькі на частку чаго-н. цэлага; не агульны.
Мясцовае запаленне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
шале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е; незак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Захворваць шаленствам (пра жывёлу).
2. Прыходзіць у крайняе раздражненне, гнеў.
Ш. ад злосці.
3. перан. Бурна праяўляць сваё дзеянне, сілу.
Шалее вецер.
4. Рабіць учынкі, пазбаўленыя разважлівасці, здаровага розуму.
Ш. ад захаплення.
◊
Шалець з раскошы (разм.) — перабіраць, капрызіць ад перанасычанага ўсім, забяспечанага жыцця.
|| зак. ашале́ць, -е́ю, -е́еш, -е́е (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
удаскана́ліцца, -люся, -лішся, -ліцца; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Стаць больш дасканалым.
Навыкі ўдасканаліліся.
2. у чым. Павысіць сваё майстэрства ў якой-н. галіне, свае веды і пад.
У. ў гульні на скрыпцы.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Развіцца, стаць вельмі ўспрымальным, вострым (пра пачуцці і пад.).
Густ удасканаліўся.
|| незак. удаскана́львацца, -аюся, -аешся, -аецца; наз. удаскана́льванне, -я, н.
|| наз. удаскана́ленне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
абарты́ўны, ‑ая, ‑ае.
1. Накіраваны на спыненне якога‑н. працэсу, хваробы і пад. Абартыўныя сродкі. Абартыўнае лячэнне.
2. Спец. Які спыніў сваё развіццё ў самым пачатку; недаразвіты. Абартыўныя органы раслін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
насвары́цца, ‑сваруся, ‑сварышся, ‑сварыцца; зак., на каго і без дап.
Выказаць рэзкімі словамі сваё нездавальненне кім‑н. [Аксіння] думала, бацька накрычыць на .. [сына], насварыцца, а ён пасмяяўся і хоць бы што. Ракітны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)