замо́жны, ‑ая, ‑ае.
Матэрыяльна добра забяспечаны, багаты. Заможныя калгаснікі. Заможнае жыццё. □ Бацькі Анежкі не такія ўжо заможныя людзі, каб гадаваць са свайго дзіцяці толькі ляльку. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дружа́ка, ‑і, м.
Абл. Блізкі друг, сябар. Базыль і Грышка — найлепшыя дружакі. Колас. Позна ўвечары Сілівей Зязюля прыйшоў начаваць да свайго старога дружакі Піліпа Канапелькі. Каваль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
адлюбі́ць, ‑люблю, ‑любіш, ‑любіць; зак.
Перастаць любіць. А я яшчэ не адлюбіла, А я яшчэ не пражыла І долі нават не згубіла Свайго юнацкага цяпла. Вярба.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сакрата́рства, ‑а, н.
Выкананне сакратарскіх абавязкаў; пасада сакратара. [Мароз:] — Я вось пра што. Ты думаеш, што я так шкадую свайго сакратарства? Нялёгкі гэта кавалачак. Пасядзі, паспрабуй. Лобан.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
светасузіра́нне, ‑я, н.
Сукупнасць перакананняў, поглядаў на свет (у 1 знач.). Пазней казкі пра жывёл страцілі сувязь свайго рэальнага зместу з міфалагічным светасузіраннем старажытнага чалавека. Саламевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
распасце́рціся, -стру́ся, -стрэ́шся, -стрэ́цца; -стро́мся, -страце́ся, -стру́цца; распасцёрся, -сце́рлася; -стры́ся; зак.
1. Легчы або паваліцца, шырока расхінуўшы рукі, ногі.
Ранены распасцёрся на зямлі.
2. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Заняць сабой шырокі абшар, вялікую прастору.
Над зямлёй распасцёрся купал неба.
3. (1 і 2 ас. не ўжыв.), перан. Пашырыць сферу свайго дзеяння, уплыву.
Дзейнасць мясцовых эколагаў распасцерлася на суседнія раёны.
|| незак. распасціра́цца, -а́юся, -а́ешся, -а́ецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
развярну́цца, -вярну́ся, -ве́рнешся, -ве́рнецца; -вярні́ся; зак.
1. (1 і 2 ас. не ўжыв.). Разваліцца, разбурыцца.
Старая хата развярнулася.
2. Павярнуцца, каб змяніць становішча або напрамак свайго руху.
3. Пра наяўнасць месца для пэўных дзеянняў.
Там не р., малы ўчастак.
4. Размясціцца ў шырыню па лініі фронту, прыняць баявы парадак (спец.).
|| незак. разваро́чвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
|| наз. разваро́т, -у, М -ро́це, м. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адыгра́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., што.
1. Іграючы, вярнуць прайгранае. Ужо смерць рукі пацірае: — Не адыграеш, брат, да дня Свайго жыцця, кісета, люлькі, Свайго мушкета і каня. Танк.
2. і без дап. Разм. Кончыць іграць. Ён [музыка] тут успомніў родны край, І што не ў кожнай хаце адгасціў, І не на ўсіх хрысцінах пабываў, І не на ўсіх вяселлях адыграў. Танк.
•••
Адыграць ролю — мець значэнне, аказаць уздзеянне.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
ба́цюшка, ‑і, м.
Разм. Поп. Высокі бацюшка ў блішчастай расе, з вялікім крыжам на грудзях і рыжай, шырокай, як плаха, барадою трымаў за руку свайго сынка. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
бесхаці́нец, ‑нца, м.
Чалавек, пазбаўлены свайго роднага жылля, воляю лёсу асуджаны на бадзянне па свеце. Сам бацька, бесхацінец, амаль жабрак, у вачах сялян выглядаў панскім сабакам. Лужанін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)