акура́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які захоўвае парадак, дакладнасць. Акуратны вучань. □ Рыгорка рабіў, што хацеў, і нават лічыўся акуратным брыгадзірам. Дуброўскі.

2. Які ўтрымліваецца ў парадку, старанна зроблены, дакладна выкананы або выконваецца (пра дзеянне, прадмет). Акуратная праца. Акуратнае адзенне. □ Ніколі яшчэ не было такога акуратнага ворыва. Бялевіч.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

квадра́тны, ‑ая, ‑ае.

1. Які мае форму квадрата. Квадраты стол. Квадратны лісток паперы. □ Дол .. быў укладзены квадратнымі жалезнымі плітамі, і навокал было больш парадку, чым звычайна. Карпаў.

2. Які мае адносіны да квадрата (у 2 знач.). Квадратны корань.

•••

Квадратныя дужкі гл. дужка.

Квадратныя меры гл. мера.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

умо́ўлены, ‑ая, ‑ае.

Такі, аб якім загадзя ўмовіліся, назначаны па ўгавору. [Асігнацыі] акуратна пералічылі. Усё аказалася ў парадку, роўна дзвесце тысяч, як і было ўмоўлена. Лынькоў. Усе [патрыёт] сабраліся на ўмоўленым месцы — на Суражскім рынку. Новікаў. Міша чакаў партызан. А тыя пазніліся. А можа не падышоў умоўлены час? Паўлаў.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

фальцава́ць, ‑цую, ‑цуеш, ‑цуе; незак., што.

Спец.

1. Рабіць фальц (у 1, 2 знач.). Фальцаваць аконныя рамы. □ [Раман Раманавіч:] — У нас механізацыя: машынамі габлюем, пілуем, фальцуем. Дубоўка.

2. Згінаць, згортваць папяровы аркуш у адпаведным парадку. Я апрацоўваў заметкі, збіраў падпіску, фальцаваў газеты, хадзіў на вёрстку ў друкарню. Скрыган.

[Ад ням. falzen — складваць, згібаць.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

пожа́рный

1. прил. пажа́рны;

2. сущ. пажа́рны, -нага м., пажа́рнік, -ка м.;

в пожа́рном поря́дке шутл. у пажа́рным пара́дку;

на вся́кий пожа́рный слу́чай на ўся́кі пажа́рны вы́падак.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Абро́к1 ’ахвяраванне рэлігійнага парадку’ (Бяльк.), ’абяцанне, якое давалі богу, каб перасталі дзеці паміраць’ (КСТ) > ст.-рус. оброкъ, чэш. obrok ’аброк’, балг. обрак ’абяцанне’, серб.-харв. о̏брок ’тэрмін’, славен. obrok ’тс’ < ob‑rokъ < rekǫ ’гавару, абяцаю’, Фасмер, 3, 108. Гл. аброк2.

Абро́к2 ’корм, які бярэцца ў дарогу для каня’ (літ. abrãkas ’тс’ з беларускіх гаворак), чэш. obrok, польск. obrok ’корм’, серб.-харв. о̀брок ’паёк, рацыён’, славен. obrok ’корм’ да аброку

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

персана́льны, ‑ая, ‑ае.

Які датычыцца пэўнай асобы; асабісты. Персанальнае запрашэнне. □ Сход, магчыма, і не запомніўся, калі б на парадку дня не стаяла персанальная справа Міхася. Сіўцоў. // Прызначаны для абслугоўвання пэўнай асобы. Персанальная машына. // Які ажыццяўляецца пэўнай асобай; асабісты. Персанальная адказнасць.

•••

Персанальная пенсія гл. пенсія.

Персанальны пенсіянер гл. пенсіянер.

[Лац. personalis.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

развярста́ць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; зак., каго-што.

1. Размеркаваць паміж кім‑, чым‑н. у адпаведнасці з прыведзенымі разлікамі. [Антон:] — Раён атрымаў заданне на звышпланавы продаж хлеба. Развярсталі яго ў рабочым парадку... Савіцкі. // Размеркаваць, назначыць па месцах. Развярстаць маладых спецыялістаў.

2. Спец. Вярстаючы набраны тэкст, размеркаваць яго па лістах, старонках.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сервірава́ць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак., што.

Падрыхтаваць (падрыхтоўваць) стол для абеду, вячэры і пад., расстаўляючы ў пэўным парадку пасуду, стравы. Сервіраваць стол для вячэры. □ Сервіравалі наш стол мы ўдваіх — я і Людміла Міхайлаўна. Васілёнак. // Падрыхтаваць (падрыхтоўваць), падаць (падаваць) на стол (абед, вячэру і пад.). Сервіраваць абед.

[Ад фр. servir.]

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

сумбу́рны, ‑ая, ‑ае.

Пазбаўлены яснасці, паслядоўнасці, парадку; блытаны, хаатычны. Помню, я сказаў, што Дастаеўскі здаецца мне вельмі панурым пісьменнікам, што людзі ў яго хваравітыя, і настрой у творах нездаровы, і стыль нейкі сумбурны — нібы сядзеў і пісаў, пісаў, не вельмі абдумваючы раней. Мележ. // Поўны мітусні, сумятні. Сумбурны дзень.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)