но́ччу, прысл.
У начны час. Вылецелі з Масквы ноччу. Кулакоўскі. Ноччу ляпіў мокры снег, раскісалі дарогі, .. а ўвесь дзень імжэў не то дождж, не то снег. Грахоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пачарні́ць, ‑чарню, ‑чэрніш, ‑чэрніць; зак., што.
Зрабіць чорным. Пачарніць бровы. □ Пасля сцюдзёнай лютай зімы прыйшла вясна, ачысціла ад снегу і лёду дахі і тратуары, пачарніла дарогі. Шыцік.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
по́лымны, ‑ая, ‑ае.
Тое, што і палымяны. Мы крочым! Дарэмна па цёмных кутках Скуголіць падбрэхічаў зграя. З дарогі не звернем — Наш полымны сцяг Планеце шляхі азарае. «Вожык».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
аджа́ць сов.
1. (кончить жатву) отжа́ть;
2. прожа́ть;
а. пшані́цу ад даро́гі — прожа́ть пшени́цу у доро́ги;
3. (возместить) отрабо́тать на жа́тве
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
уса́дка ж.
1. уса́живание;
у. даро́гі дрэ́вамі — уса́живание доро́ги дере́вьями;
2. спец. уса́дка;
у. чыгуну́ пры адлі́ўцы — уса́дка чугуна́ при отли́вке
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
пазакрыва́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е; -а́ны; зак.
1. каго-што. Закрыць, накрыць чым-н. усіх, многіх або ўсё, многае.
П. дзяцей коўдрамі.
2. што. Скласці што-н. разгорнутае — пра ўсё, многае.
П. парасоны.
3. што. Закрыць, спыніць доступ куды-н. ва ўсіх, многіх напрамках.
П. усе дарогі ў горад.
4. што. Спыніць дзейнасць асобных або многіх устаноў, прадпрыемстваў.
Увечары магазіны пазакрывалі.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
про́філь, -ю, мн. -і, -яў, м.
1. Від збоку (твару, прадмета).
Прыгожы п. твару.
Сфатаграфавацца ў п.
2. Сячэнне, разрэз чаго-н. (спец.).
П. дарогі.
П. сталі.
3. Сукупнасць спецыфічных рыс, якія характарызуюць якую-н. сферу дзейнасці, а таксама характар вытворчага ці навучальнага ўхілу (кніжн.).
Спецыяльнасць шырокага профілю.
Раён збожжавага профілю.
П. прадпрыемства.
|| прым. про́фільны, -ая, -ае (да 2 знач.).
Профільная пракатка металу.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
рассы́паць, -плю, -плеш, -пле; -паны; зак.
1. што. Высыпаць, раскідаць, рассеяць па паверхні.
Р. вішні.
Р. грыбы.
2. што. Насыпаючы, размеркаваць, размясціць.
Р. бульбу ў два мяхі.
3. перан., каго-што. Размясціць уроскідку на якой-н. прасторы.
Р. роту ўздоўж дарогі.
|| незак. рассыпа́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. рассыпа́нне, -я, н. і рассы́пка, -і, ДМ -пцы, ж. (да 2 знач.; разм.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
ту́мба, -ы, мн. -ы, тумб і -аў, ж.
1. Невысокі слупок каля дарогі або тратуара.
Бетонная т.
2. Падстаўка для чаго-н. у выглядзе слупка.
3. Круглае збудаванне для наклейвання аб’яў, афіш і пад.
Рэкламная т.
4. перан. Пра тоўстага непаваротлівага чалавека (часцей жанчыну) (разм., зневаж.).
|| памянш. ту́мбачка, -і, ДМ -чцы, мн. -і, -чак, ж. (да 1 і 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
быва́лец, ‑льца, м.
Разм. Бывалы чалавек, чалавек, які многа ездзіў, многа бачыў. Як добры бацька з далёкай дарогі, вярнуўся ў хату — так здавалася — спакойна мудры бывалец Караленка... Брыль.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)