ка́лька, -і, ДМ ка́льцы, мн. -і, ка́лек, ж.
1. Празрыстая папера або тканіна, пры дапамозе якой знімаюцца дакладныя копіі з чарцяжоў і малюнкаў.
2. Копія чарцяжа, малюнка на такім матэрыяле.
3. У мовазнаўстве: слова або выраз, утвораны па ўзоры слова або выразу з іншай мовы.
Слова «самавызначэнне» — к. рускага «самоопределеные».
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
коміваяжо́р, ‑а, м.
Раз’язны гандлёвы агент фірмы ў капіталістычных краінах, які заключае гандлёвыя пагадненні і мае пры сабе ўзоры тавару, прэйскуранты, каталогі і пад.
[Фр. commis voyageur.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Квадр́аты ’квадратныя ўзоры ў посцілках’ (Жыв. сл.). Гл. квадрат.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
пе́кны, ‑ая, ‑ае.
Разм. Прыгожы. Пекныя ўзоры Тчэ кляноў задумны лістапад. Куляшоў. Панна Анэта мела чорныя, вельмі зваблівыя вочы і яшчэ больш зваблівыя, пекныя вусны. Сачанка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Разняго́дзіцца ’устанавіцца негадзі’ (Янк. 2), ’раздажджыцца’ (Некр.). Ад няго́да (гл.) па ўзоры распаго́дзіцца.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
перадаві́к, ‑а, м.
Той, хто дасягнуў найлепшых вынікаў у якой‑н. дзейнасці, паказвае ўзоры сацыялістычных адносін да працы. Перадавік вытворчасці. Перадавікі ў сацыялістычным спаборніцтве. □ Вопыт перадавікоў — здабытак агульны. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
разьбя́рства, ‑а, н.
Разьбярская справа. А па баках [сцэны] таксама ўзоры .. разьбярства [Чарэпкі]: рабочы высока ўзняў молат па-над зямлёй... Барашка. Знойдзеная іконка — сапраўдны шэдэўр разьбярства па каменю — сведка сувязі Полацка з Візантыяй. Штыхаў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Труі́зна ‘труцізна’ (Нас., Некр. і Байк., Ян.), ‘вельмі дрэнны чалавек’ (брагін., З нар. сл.). Вытворнае ад труіць (гл.) па ўзоры труцізна, гл.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трубе́ц экспр. ‘канец, капцы’ (ТС). Утворана на базе труба 1 ‘гібель, пагібель’ пры дапамозе размоўнага “зневажальнага” суф. ‑ец, магчыма, па ўзоры канец, капец ‘тс’.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Трыкра́ска ‘фіялка, браткі, Viola tricolor L.’ (Ласт.). Да тры (гл.), параўн. трайцвет ‘тс’ і кра́ска 1 ‘кветка’ (гл.); магчыма, штучна створаная назва па ўзоры лацінскай наменклатуры.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)