шаптану́ць

‘аднакратны дзеяслоў да шаптаць’

дзеяслоў, пераходны/непераходны, закончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Будучы час
адз. мн.
1-я ас. шаптану́ шаптанё́м
2-я ас. шаптане́ш шаптаняце́
3-я ас. шаптане́ шаптану́ць
Прошлы час
м. шаптану́ў шаптану́лі
ж. шаптану́ла
н. шаптану́ла
Загадны лад
2-я ас. шаптані́ шаптані́це
Дзеепрыслоўе
прош. час шаптану́ўшы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2023, актуальны правапіс)

пашэ́птваць, ‑аю, ‑аеш, ‑ае; незак., што і без дап.

Час ад часу шаптаць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

зашапта́ць, ‑шапчу, ‑шэпчаш, ‑шэпча; зак.

Пачаць шаптаць. // Прашаптаць. — Міхалка, ты спіш? — моцна зашаптаў за сцяною Скуратовіч. Чорны.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

шушу́кать несов.

1. разг. шушу́каць, шапта́ць;

2. уст. (шелестеть) шапаце́ць;

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

багамо́льня, ‑і, ж.

Уст. Памяшканне для малення. Аднакурснік пачаў шаптаць, што касцёл гэты пабудавалі ў 1395 годзе на месцы языч[ніц]кай багамольні жонкі князя Вітаўта. Карпюк.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

скрозь, прысл. і прыназ.

1. прысл. Усюды.

С. лёг снег.

2. прысл. Заўсёды, увесь час (разм.).

Я сябе с. сам правяраю.

3. прыназ. з В. Цераз што-н.

С. шчыліны дзвярэй прабівалася святло.

4. прыназ. з В. Ужыв. пры абазначэнні стану, дзеяння і пад., якое змяняецца, суправаджаецца іншым дзеяннем, станам і пад.

Шаптаць с. слёзы.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

Вяшчу́ха (БРС, КТС). Укр. віщуха (Грынч.). Да вяшчаць (гл.). Утварэнне па тыпу шаптаць: шаптуха; гл. аб гэтым Слаўскі, SP, 74–75.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

прашапта́ць, ‑шапчу, ‑шэпчаш, ‑шэпча; зак., што і без дап.

1. Сказаць ціха, шэптам. — Даруй мне, дачушка! — здавалася, толькі аднымі вуснамі прашаптаў Кандрат. Кулакоўскі. — Трэба праверыць, — ледзь чутна прашаптаў Юрка і асцярожна спусціўся на зямлю. Курто.

2. Шаптаць некаторы час.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

◎ По́шап ’шум’ (Сцяшк. Сл.), пошапак ’шэпт’, пошапкам ’шэптам’ (ТСБМ), ’ціха’ (свісл., Сцяшк. Сл.), укр. пбшепка ’вельмі ціха’. Ад по- (па‑) і шаптаць (гл.), як покрык, посвіст.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ру́ны ’старажытныя пісьмёны, якімі карысталіся пераважна скандынавы і якія захаваліся ў надпісах на камянях і інш. прадметах’ (ТСБМ). Ад ст.-герм. *rūnō ’таямніца’, ’шаптаць’, сучаснае ням. raunen ’нашэптваць’, ст.-ісл. ryna ’чараваць’.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)