убере́чь сов. захава́ць, зберагчы́; (устеречь) усцерагчы́, уберагчы́, упільнава́ць;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
увартава́ць, ‑тую, ‑туеш, ‑туе; зак., каго-што.
Усцерагчы. Вартаваў ён людскі супакой, Толькі дзе там яго ўвартуеш. Глебка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
усцеражо́ны
1. устережённый, убережённый;
2. устережённый, укарау́ленный;
1, 2 см. усцерагчы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
усцерага́ць несов.
1. устерега́ть, уберега́ть;
2. устерега́ть, укарау́ливать;
1, 2 см. усцерагчы́
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
упільнава́ць, -ну́ю, -ну́еш, -ну́е; -ну́й; -нава́ны; зак., каго-што.
1. Наглядаючы, пільнуючы, усцерагчы ад каго-, чаго-н.
Не ўпільнаваў рэчаў.
Не ўпільнавалі дзяцей ад шкоднага ўздзеяння (перан.).
2. Усачыць, не ўпусціць з-пад увагі.
Я не ўпільнавала, калі яны прыехалі.
|| незак. упільно́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
усцерагчы́ся, ‑рагуся, ‑ражэшся, ‑ражэцца; ‑ражомся, ‑ражацеся, ‑рагуцца; пр. усцярогся, усцераглася, ‑лося; заг, усцеражыся; зак.
Зберагчы, усцерагчы сябе ад чаго‑н. І ўсё-такі не ўсцярогся: пастушок аднойчы падслухаў размову Скуратовіча з лесніком Сцепуржынскім, з якой даведаўся, што гаспадар звёз з поля палову жыта ў гумно лесніка. Кудраўцаў. Восенню 1922 года на пераездзе не ўсцераглася маці і трапіла пад пасажырскі цягнік. С. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́нскі, ‑ая, ‑ае.
1. Які мае адносіны да пана; належыць пану. Зямля — дзе глянеш — панская, Вада, лес, дол, гара. Танк. Панскі палац пачаў ужо гарэць з аднаго канца. Лынькоў.
2. Уласцівы пану; прасякнуты пагардлівымі адносінамі да каго‑, чаго‑н. Людзі ў цішы сваіх цёмных і лясных закуткаў думалі, як захаваць мізэрны запас хлеба.., як усцерагчы сваю худобу, каня і іншы набытак ад панскай ненаеднасці. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
упільнава́ць, ‑ную, ‑нуеш, ‑нуе; зак., каго-што.
1. Наглядаючы, пільнуючы, усцерагчы ад каго‑, чаго‑н. У Сцешыцах так: калі вечарынка — гароды не ўпільнуеш. Пташнікаў. — Сёння.. [Вайтовіч] мяне біць будзе, што не ўпільнаваў кароў, — раптам загаварыў пра сваё гора Грыша. Пальчэўскі. // перан. Дагледзець, ахаваць (ад непрыемнасцей, шкоднага ўздзеяння). Схіліў перад.. [Марынай] галаву, гатовы пачуць крык мацярынскага болю, папрокі. Яна магла спытаць: чаму я не ўпільнаваў яе сыноў. Шамякін.
2. Усачыць, не ўпусціць з-пад увагі. [Хлопчыку] хацелася хоць раз упільнаваць, як буслы нясуць з-за лесу ў дзюбе сявеньку з дзіцем. С. Александровіч. [Клава:] — Калі ты выязджаў — я не ўпільнавала. Я хацела цябе правесці, ды прыйшоў гэтая назола — Ясь. Хведаровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)