не́рат м., рыб. мерёжа ж.; ве́рша ж.;

◊ папа́ўся (тра́піў) у н. — ні ўзад ні ўпе́рад — посл. ни туда́ ни сюда́

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

дзе́сяць де́сять;

◊ за ~ццю́ замка́мі — за десятью́ замка́ми;

ні ў пяць ні ў дз. — ни туда́ ни сюда́; ни так ни э́так

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

прыне́сціся сов., разг. принести́сь;

ён за́раз жа сюды́ ~нёсся — он сра́зу же сюда́ принёсся;

здалёк ~сліся гу́кі пе́сні — и́здали принесли́сь зву́ки пе́сни

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

сяк-та́к разг.

1. нареч. ко́е-ка́к, кой-ка́к;

ён сяк-та́к пераплы́ў раку́ — он ко́е-ка́к (кой-ка́к) переплы́л ре́ку;

2. в знач. сказ. (терпимо, сносно) так-ся́к; туда́-сюда́; куда́ ни шло́;

ну гэ́та яшчэ́ сяк-та́к — ну э́то ещё так-ся́к (туда́-сюда́, куда́ ни шло́)

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пас​II спорт.

1. межд. пас;

пас сюда́! пас сюды́!;

2. сущ. пас, род. па́са м.;

то́чный пас дакла́дны пас;

у него́ хоро́шие па́сы у яго́ до́брыя па́сы.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

туда́ нареч. туды́;

туда́ и обра́тно туды́ і наза́д;

ни туда́ ни сюда́ ні туды́ ні сюды́;

туда́ же такса́ма;

туда́ ему́ и доро́га туды́ яму́ і даро́га.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

туды́ нареч. туда́;

◊ т. яму́ і даро́га — туда́ ему́ и доро́га;

ні т. ні сюды́ — ни туда́ ни сюда́;

куды́ ве́цер, т. і ён — ирон. куда́ ве́тер ду́ет

Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)

по́мниться

1. по́мніцца;

мне по́мнится, что я вам э́то говори́л мне по́мніцца, што я вам гэ́та гавары́ў;

2. вводн. сл. / по́мнится по́мніцца, я по́мню;

вы, по́мнится, приходи́ли уже́ сюда́ вы, по́мніцца (я по́мню), прыхо́дзілі ўжо сюды́.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Туды́ ‘ў той бок, у тое месца, туды’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Шымк. Собр., Сержп. Прымхі, Пятк. 2, Бяльк., Шат., Касп., Мал., Растарг., ТС, Сл. ПЗБ), ту́ды і туды́ ‘тс’ (Нас.), туда́ ‘тс’ (Федар. 1; лудз., шальч., Сл. ПЗБ), тудэ́ ‘тс’ (беласт., шчуч., драг., Сл. ПЗБ), ‘туды, там, той дарогай’ (Скарбы₂), ст.-бел. туды, туда, туде ‘тс’ (ГСБМ), сюды ж туды́ж‑тыкі ‘туды ж’ (Нас.), туды́ка ‘туды’ (Сцяшк.), туды́нака ‘тс’ (Жд. 2), туд ‘тс’ (ТС). Укр. туди́, туди́ка, туди́й, туди́йки, рус. туда́, дыял. туды́, туды́‑ка, стараж.-рус. туды ‘туды’, польск. tędy ‘сюдою’, дыял. tądy, каш. tądë, в.-луж. tud(y), н.-луж. tud ‘тут’, дыял. tuder, чэш. tudy ‘сюдою’, славац. tudito ‘гэтай дарогай, сюдою’, славен. tôdaj, tód ‘тут, сюдою’, старое харв. tudi, серб. ту̏д, ту̀да(р) ‘туды’, ‘тут’, ‘сюдою’, балг. тъдя́(ва) ‘недзе тут, у гэтым месцы’, ст.-слав. тѫдоу, тѫдѣ ‘туды, тут, стуль’. Прасл. *tǫdy (з варыянтамі *todě, *tǫdu, *tǫda) утворана ад t‑асновы (як *kǫdě — ад k‑асновы), хутчэй за ўсё, ад формы *ta‑mo‑dě ў выніку гаплалагічнага скарачэння (ESSJ SG, 2, 696), ці ад праславянскага ўказ. займ. *tъ ‘гэты’ (з В. скл.) у форме *tǫ з рознымі часціцамі з элементам *‑d‑ (Борысь, 631), або ‑ǫd, які супастаўляюць з лац. unde ‘адкуль’, inde ‘адтуль’ (ЕСУМ, 5, 669). Паводле ESJSt (16, 974), слова няяснага паходжання. Сной₂ (790) дапускае першаснае значэнне ў прасл. *tudy ‘тут’, якое маецца ў прыслоўі *tu ‘тут’. З індаеўрапейскіх паралелей можна ўказаць на гоц. thadei ‘куды’. Ст.-прус. (is)stwendau ‘стуль’, якое прыводзіцца ў этымалагічнай літаратуры ў якасці адпаведніка stwendau ‘скуль’, фанетычна не зусім адпавядае прасл. tǫdy, паводле Мартынава (Прасл. яз., 28), зыходная форма рэканструюецца як ст.-прус. *istandau, паралельная прасл. *jьztǫdu ‘стуль’. Сюды ж спалучэнні сюды́‑туды́ ‘ў той і ў другі бок’, туды́‑сюды́ ‘сюды-туды’, ‘сыйдзе, нічога’, ‘куды-небудзь’, ‘там і сям’, ‘як-небудзь’ (ТСБМ, Нас., Федар. 4, Растарг., Арх. Вяр., Бяльк., Байк. і Некр.), ‘далёка не адыходзячы’ (Варл.), ‘абы-як, нядбайна’ (Юрч. Сін.), ‘у розныя бакі’ (смарг., швянч., пух., астрав., Сл. ПЗБ), туда́‑сюда́, тудэ́‑сюдэ́ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. туды и сюды, туда и сюды, туды и сюда ‘ў той і другі бок’ (ГСБМ). Гл. таксама сюды́.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

поди́ разг.

1. (повелительное наклонение от глаг. пойти) ідзі́, хадзі́;

поди́ прочь! ідзі́ прэч;

поди́ сюда́, поди́-ка сюда́! хадзі́ сюды́!;

2. (в знач.: попытайся) паспрабу́й;

поди́-ка его́ уговори́ паспрабу́й яго́ ўгавары́;

3. вводн. сл. віда́ць, му́сіць;

а ты, поди́, и пове́рил ему́? а ты, віда́ць (му́сіць), і паве́рыў яму́?;

4. в знач. част. (вот ещё) глядзі́, бач;

поди́ како́е де́ло! глядзі́ (бач) яка́я спра́ва!;

да вот поди́те же! ды вось глядзі́це ж (ба́чыце ж, ма́еце ж)!;

поди́-ка вот, что де́лается! вось глянь (ба́чыш), што ро́біцца!

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)