рассу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь: -нуты; зак.
1. што. Рухаючы, сунучы ў розныя бакі, раз’яднаць, адсунуць, расхіліць.
Р. парты.
Р. шторы.
Р. пясок.
2. што. Зрабіць шырэйшым, раскласці (што-н. складное).
Р. стол.
3. каго-што. Прымусіць расступіцца.
Р. натоўп.
|| незак. рассо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. рассо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
насу́нуць, -су́ну, -су́неш, -су́не; -су́нь; -су́нуты; зак.
1. чаго. Нассоўваць у адно месца нейкую колькасць чаго-н.
Н. кучу лісця.
2. што. Закрыць, засланіць чым-н. каго-, што-н.
Н. шапку на вочы.
3. што. Надзець, уссунуць на што-н. (разм.).
Н. боты на ногі.
|| незак. насо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
адсу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак., каго-што.
1. Сунучы, перамясціць на невялікую адлегласць.
А. стол ад акна.
2. Адчыняючы што-н., адвесці ўбок.
А. засаўку.
3. Зрабіць менш важным, менш значным.
Будзённае жыццё адсунула на задні план мары.
4. перан. Вылучыцца, дасягнуць значных поспехаў, апярэдзіўшы іншых.
|| незак. адсо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
засу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак., што.
1. Пасунуўшы, паставіць, пакласці ў што-н., за што-н., пад што-н., схаваць куды-н.
З. сякеру за пояс.
З. чамадан пад ложак.
З. шуфляду.
З. руку ў кішэню.
З. паперы ў стол.
2. Зачыніць, закрыць на засаўку (разм.).
З. дзверы на засаўку.
|| незак. засо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
сверчо́к зоол. цвырку́н, -на́ м.;
◊
всяк сверчо́к знай свой шесто́к посл. ≅ не сунь но́са не ў сваё про́са; калі́ худ, не лезь на кут.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
падсу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак.
1. каго-што. Пасунуўшы, наблізіць.
П. крэсла да стала.
2. каго-што. Засунуць пад што-н.
П. таз пад лаву.
3. што. Непрыметна падлажыць што-н.
П. запіску.
4. каго-што. Абмануўшы, прымусіць узяць што-н. дрэннае, непатрэбнае (разм.).
П. бракаваны тавар.
|| незак. падсо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| звар. падсу́нуцца, -нуся, -нешся, -нецца; -нься (да 1 знач.); незак. падсо́ўвацца, -аюся, -аешся, -аецца.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
про́са ср.
1. (растение) про́со;
2. (крупа) пшено́;
◊ не сунь но́са ў чужо́е п. — посл. не суй но́са в чужо́е про́со; всяк сверчо́к знай свой шесто́к
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
су́нуць¹, -ну, -неш, -не; сунь; су́нуты; зак.
1. каго-што. Усунуць, укласці ўсярэдзіну чаго-н., пад што-н., пакласці куды-н. спехам.
С. палена ў агонь.
С. ногі ў валёнкі.
2. Даць што-н. спяшаючыся, нядбайна, нехайна.
С. граблі ў рукі.
3. перан., каго-што і без дап.
4. што і без дап. Груба ўдарыць, стукнуць (разм.).
С. нажом у бок.
5. што і без дап. Паказаць што-н. са злосцю, з незадавальненнем; тыцнуць.
С. пропуск вахцёру.
◊
Сунуць у лапу — даць хабар.
|| незак. со́ваць, -аю, -аеш, -ае.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
прасу́нуць, -ну, -неш, -не; -су́нь; -нуты; зак.
1. каго-што. Упіхнуць, засунуць куды-н., праз што-н. вузкае ці ў што-н.
П. галаву ў акно.
П. нітку ў іголку.
2. каго-што. Сунучы, перамясціць на якую-н. адлегласць ці паміж чым-н.
П. шафу праз дзверы.
3. каго-што. Перамясціць, накіраваць куды-н.
П. полк да перадавой лініі.
4. перан., каго (што). Высунуць, павысіць.
П. па службе.
5. перан., што. Зрабіць што-н. для хутчэйшага завяршэння, выканання чаго-н. (разм.).
П. справу.
|| незак. прасо́ўваць, -аю, -аеш, -ае.
|| наз. прасо́ўванне, -я, н.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
тупаце́ць, ‑пачу, ‑паціш, ‑паціць; незак.
1. Часта і моцна тупаць нагамі пры хадзьбе, бегу і пад. Калі цямнела,.. [вожык] выбірайся з кардоннай скрыпкі, дзе ўнучка зрабіла яму пасцель, тупацеў па пакоі, тыцкаўся лычыкам у сподак. Даніленка.
2. Часта стукаць, тупаць нагамі аб падлогу, зямлю. Глянуў на абцасы, — Былі ў іх моладасць і часы, Калі рабілі выкрунтасы І на ігрышчы тупацелі, А тут хадзіць больш не хацелі. Колас. Хромавых блішчастых ботаў не шкадуе [Лёнька] і тупаціць нагамі так, што ўгінаецца падлога і з яе ўздымаецца шызы пыл. Навуменка. З таптухай і аднаму ўправіцца няцяжка... сунь у ваду і тупачы, гані рыбу ў яе. Мележ. // Стукам, тупатам ног выражаць злосць, нязгоду, нездавальненне кім‑, чым‑н. Рыгор тупацеў перад .. [свінаркамі], нібы разгневаны певень, і нешта злосна выкрыкваў ахрыплым голасам. Шашкоў. [Ганька] таксама тупацела нагамі, калі Джэк упарціўся і не хацеў больш танцаваць з Джэмай. Васілевіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)