старо́нка ж.
1. прям., перен. страни́ца;
на ~ках кні́гі — на страни́цах кни́ги;
~кі гісто́рыі — страни́цы исто́рии;
2. уменьш.-ласк. (местность, страна) сторона́, край м., сторо́нка;
ро́дная с. — родна́я сторона́ (сторо́нка), родно́й край
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
па́дчарыца, ‑ы, ж.
Няродная дачка мужа ці жонкі (родная аднаго з двух). У першы ж дзень, выпраўляючы падчарыцу на працу, мачаха ёй сказала: — Усе грошы будзеш аддаваць мне. Гаўрылкін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Трымчэ́ць ‘ліпець’ (Жд. 3). Да трымце́ць (гл.) у выніку распадабнення ц…ц > ч…ч ці ўплыву асновы дзеяслова 1 ас. адз. л., параўн. жарт: Пранціш, чаго ты трымціш? — Я трымчу — на вясельля хачу (Родная мова, 1931, 6, 154).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ро́дны I
1. (находящийся в прямом родстве) родно́й;
р. ба́цька — родно́й оте́ц;
~ная дачка́ — родна́я дочь;
2. (по месту рождения, по духу, унаследованный) родно́й, роди́мый;
р. край — родно́й (роди́мый) край;
~ная зямля́ — родна́я (роди́мая) земля́;
р. го́рад — родно́й (роди́мый) го́род;
~ная мо́ва — родно́й язы́к;
3. (дорогой, близкий) родно́й;
~ная шко́ла — родна́я шко́ла;
4. см. ро́днасны;
◊ р. кут — родно́й уголо́к
ро́дны II: р. склон грам. роди́тельный паде́ж
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
ма́ці, РДМ ма́ці і ма́церы, В ма́ці і ма́церу, Т ма́ці і ма́церай, мн. ма́ці і ма́церы, Р ма́ці і мацярэ́й, Д ма́ці і мацяра́м, Т ма́ці і мацяра́мі, М ма́ці і мацяра́х, ж.
1. Жанчына ў адносінах да сваіх дзяцей.
Родная м.
М.-адзіночка.
2. Самка ў адносінах да яе дзяцей.
|| прым. мацяры́нскі, -ая, -ае (да 1 знач.) і ма́церын, -а (да 1 знач.; разм.).
Мацярынская любоў.
Мацерына паліто.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
Ро́дзіна 1 ’радня’ (Нас., Касп.; ганц., лун., ЛА, 3), ро́дзічка ’тс’ (віц., Хрэст. бел. дыял.). Да радзі́на, род (гл.).
Ро́дзіна 2 ’сям’я, род’ (Жд. 3; беласт., віл., воран., Сл. ПЗБ) пад уплывам польск. rodzina ’сям’я’.
Ро́дзіна 3 ’радзіма, бацькаўшчына, роднае месца’ (в.-дзв., Сл. ПЗБ; ТС). Відавочна з рускай мовы, у якой ро́дина ’родная старонка’ упершыню сустракаецца ў Дзяржавіна. Параўн. радзіма (гл.).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
бачо́к 1, ‑чка, м.
1. Памянш. да бак. Пад’ехала кухня. З паходных бачкоў Мы смачна пад’елі тады. Броўка.
2. Пасудзіна для праяўлення фотапласцінак, плёнак.
бачо́к 2, ‑чка, м.
Памянш. да бок. [Марына Архіпаўна:] — Павернецца ён на другі бачок і просіцца: «Мамачка, родная, яшчэ хоць адну мінутачку [паспаць]». Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
краі́на, ‑ы, ж.
1. Мясцовасць, тэрыторыя, край (у 2 знач.). Горкая краіна. Цёплыя краіны. Азёрная краіна. □ Я моцна-моцна звязан з вамі, Малюнкі роднае краіны! Колас.
2. Дзяржава. Сацыялістычныя краіны. Капіталістычныя краіны. □ Краіна родная, Савецкая краіна, Табе я ў песнях сэрца аддаю. А. Александровіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
журы́цца, журу́ся, жу́рышся, жу́рыцца; незак.
Знаходзіцца ў стане журбы; сумаваць, маркоціцца. Над рэчкай журацца каліны, Іх радасць ветрам аднясло. Пушча. З прыгожай доляй я заручаны; Ты, маці, не журыся. Пысін. // па кім-чым. Нудзіцца, сумаваць. І маці родная мая Ўсё журыцца па мне. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пусты́шка, ‑і, ДМ ‑шцы; Р мн. ‑шак; ж.
Разм.
1. Гумавая соска для груднога дзіцяці.
2. перан. Пусты, легкадумны чалавек. Родная сястра так і сказала — пустышка яна [Ліля]. Асіпенка. // Пра што‑н. пустое, бяссэнснае. Гэта быў замежны фільм. Любоўная пустышка з надуманым сюжэтам. Шамякін.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)