крышталіза́цыя, ‑і, ж.
Працэс утварэння і росту крышталяў пры пераходзе рэчыва з газападобнага або вадкага стану ў крышталічны. Крышталізацыя цукру.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
тэ́нзар, -а, мн. -ы, -аў, м.
У матэматыцы: велічыня, якая валодае кампанентамі ў кожнай з мноства сістэм каардынат, прычым кампаненты пераўтвараюцца па пэўным законе пры пераходзе ад адной сістэмы каардынат да другой.
|| прым. тэ́нзарны, -ая, -ае.
Тэнзарнае вылічэнне.
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
перае́мны, ‑ая, ‑ае.
Які паслядоўна ідзе, развіваецца ад аднаго да другога; заснаваны на непасрэдным пераходзе ад аднаго да другога. Пераемны рад з’яў. Пераемная сувязь развіцця чаго‑н.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пераламле́нне, ‑я, н.
1. У фізіцы — адхіленне, змяненне напрамку (радыёхваль, светлавых, гукавых і інш. хваль) пры пераходзе з аднаго асяроддзя ў другое. Пераламленне святла.
2. Вытлумачэнне якой‑н. з’явы, заснаванае на пэўным яе разуменні. Платонаў.. ствараў вобраз у пераламленні часу. Сабалеўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пралама́цца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ло́міцца; зак.
1. Ламаючыся, утварыць у сабе адтуліну, дзірку.
Лёд быў тонкі і праламаўся.
2. Змяніць свой напрамак пры пераходзе з аднаго фізічнага асяроддзя ў другое (спец.).
Сонечны прамень праламаўся ў прызме.
|| незак. прало́млівацца, -аецца (да 1 знач.), прало́мвацца, -аецца (да 1 знач.) і праламля́цца, -я́ецца (да 2 знач.).
|| наз. праламле́нне, -я, н. (да 2 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
пралама́ць, -амлю́, -о́міш, -о́міць; -амі; -ама́ны; зак., што.
1. Зрабіць дзірку, пралом, прабіць наскрозь.
П. сцяну.
П. чэрап.
2. Змяніць напрамак пры пераходзе з аднаго фізічнага асяроддзя ў другое.
Прызма праламала сонечны прамень.
|| незак. прало́мліваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.), прало́мваць, -аю, -аеш, -ае (да 1 знач.) і праламля́ць, -я́е (да 2 знач.).
|| наз. прало́м, -у, м. (да 1 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
◎ Клушч ’тлушч’. Параўн. польск. tłuszcz (Сл. паўн.-зах., 2, 482, Сцяшк.). Аб пераходзе іж гл. клум.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Паўплі́ца ’паўпрыца’ (жлоб., Мат. Гом.). Да паўпрыца (гл.). Аб пераходзе р > л гл. Карскі., 1, 315.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
◎ Прэ́рах ’прарэх’ (Мат. Гом.), прэрых ’тс’ (Мат. Маг.). Гл. прарэх. Аб пераходзе а > э гл. прэміна.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Лэктаць ’прагна піць’ (воран., Сцяшк. Сл.). Да лакта́ць (гл.). Аб пераходзе а > э гл. Карскі (1, 104).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)