экспатрыява́цца, ‑рыююся, ‑рыюешся, ‑рыюецца; зак. і незак.
1. Перасяліцца (перасяляцца) за межы радзімы.
2. толькі незак. Зал. да экспатрыяваць.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
імігры́раваць, ‑рую, ‑руеш, ‑руе; зак. і незак.
Перасяліцца (перасяляцца) у якую‑н. краіну на пастаяннае або часовае жыхарства (пра іншаземцаў).
[Ад лац. immigrare — перасяляцца.]
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
навасе́лец, ‑льца, м.
Тое, што і навасёл. У бабулі ў руках клуначак з хлебам і соллю. Гэта першае, што будзе ўнесена ў новую кватэру. Такі стары звычай навасельцаў. Юрэвіч. Пазней.. [янотападобны сабака] стаў навасельцам на Украіне, адкуль пачаў перасяляцца на паляўнічыя ўгоддзі Беларусі. «Звязда».
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Сцягну́ць ’зняць, звалачы, украсці’, ’сціснуць, скурчыць, злучыць, змацаваць’ (ТСБМ, Некр. і Байк., Варл., Сл. ПЗБ, Бяльк.), сцяга́ць, сця́гваць ’знімаць, красці’, ’сціскаць, злучаць’ (Ласт., Некр. і Байк., Янк. 2), сцягці́ ’сцягнуць’ (Сл. ПЗБ), сцягну́цца ’збегчыся, ссесціся (пра тканіну)’ (Сл. ПЗБ), ’паказацца доўгім’ (Ян.), сцяну́цца ’крануцца’ (люб., Жыв. НС), сцегціса ’здоўжыцца’ (ТС), сцягацца ’сцягвацца’ (Сл. ПЗБ), ’схадзіць’ (Варл.), ’цягнуцца доўга’ (Мат. Гом.), сце́гацца ’здоўжвацца, скарачацца’ (ТС), ’змучыцца, змардавацца’ (Растарг.), ’праходзіць марудна, доўга (пра час)’ (ПСл), сця́гвацца ’перасяляцца’ (Сл. ПЗБ), ст.-бел. стѧгнутисѧ ’перасяліцца, перабрацца’ (Альтбаўэр). Параўн. укр. дыял. стега́цца ’надакучаць, надаядаць’. Да цягнуцца, цягнуць (гл.); меркаванні пра сувязь палескага дзеяслова са значэннем ’надаядаць, надакучаць’ з цяжкі, туга (ЕСУМ, 5, 405) беспадстаўныя.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
нарэ́заць, ‑рэжу, ‑рэжаш, ‑рэжа; зак.
1. чаго. Разрэзаць чым‑н. вострым на часткі, кавалкі; накроіць. Нарэзаць хлеба. Нарэзаць сыру. □ Бабка Параска нарэзала сала — і для закускі і для яечні. Колас. Маці лячыла лейтэнанта сваімі, хатнімі сродкамі. Узамен бінтоў яна нарэзала з прасціны доўгіх стужак, а для прамыўкі ран .. ужывала адвар з пахучых траў. Курто.
2. чаго. Зрэзаўшы або разрэзаўшы, нагатаваць у нейкай колькасці. Нарэзаць дроў. Нарэзаць сечкі. □ Чакаючы змроку, каб непрыкметна перабегчы ў вёску, Грышка нарэзаў бярозавых дубцоў і пачаў вязаць венік, каб не было ніякага падазрэння. Чарот. // Зрэзаўшы, прыгатаваць, зрабіць. Нарэзаць букет ружаў.
3. каго. Зарэзаць у нейкай колькасці. Нарэзаць гусей.
4. што і чаго. Падзяліць шляхам межавання або выдзеліць у час межавання. Нарэзаць зямлі. □ [Сузон:] — Мне на панскім [полі] хутар нарэзалі, толькі ж куды мне з такімі будынкамі перасяляцца? Галавач.
5. што. Зрабіць нарэзы. Нарэзаць гайку.
6. што. Зрабіць разьбу на чым‑н. Нарэзаць гравюру.
7. што. Спец. Падрыхтаваць участак для выемкі ў шахце. Нарэзаць лаву.
8. што. Зрабіць надрэз на чым‑н.
9. што. Нарабіць зубцоў на піле, назубіць.
10. што. Намуляць чым‑н. Нарэзаць плячо лямкой.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)