чарназёмны, ‑ая, ‑ае.
Які мае адносіны да чарназёму, з’яўляецца чарназёмам. Чарназёмная глеба. □ Перада мною распасціраліся зялёныя паплавы, чарназёмныя палі. Якімовіч. // Багаты чарназёмам. Чарназёмныя стэпы.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
угіна́сты, ‑ая, ‑ае.
Які мае ўгін, з угінам. Угінастая сцяжынка .. віецца, як змейка, перада мною і вядзе ўсё ў больш высокія і густыя чароты. Пестрак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
раз’е́нчыцца, ‑чуся, ‑чышся, ‑чыцца; зак.
Разм. Пачаць моцна і доўга енчыць. — А сам дык раз’енчыўся тут перада мною. Ты думаеш адно табе баліць? Усякаму баліць. Чорны.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Пярэ́йд ’пераход; праход’ (Нас., Гарэц., Стан.). Бяссуфікснае ўтварэнне ад перайсці, 1 ас. адз. л. перайду́ (гл. ісці), параўн. пярэйсьце ’тс’ (Гарэц.). У падобным польск. przedejdę ’пайсці ўперад’, якое Банькоўскі (2, 829) лічыць багемізмам, параўн. чэш. předejdu ’апярэджу’, інфінітыў předejíti ’апярэдзіць’, выступае варыянт прыстаўкі (прыназоўніка) *perdъ (przede‑, гл. перада‑, перад).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
ты́пчык, ‑а, м.
Разм. пагард. Тып (у 7 знач.). Перада мною стаяў не страшна запушчаны Іван Дулька, а зусім мала на яго падобны чысценькі, прылізаны, як бы памазаны алеем, прыгладжаны тыпчык. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
уваскрэ́слы, ‑ая, ‑ае.
Разм.
1. Паводле рэлігійных вераванняў — які ўваскрэс, вярнуўся да жыцця.
2. Які зноў узнік, ажыў; праявіўся з ранейшай сілай. Лёліны словы будзілі ўспаміны, і ўваскрэслае мінулае станавілася перада мною, як жывое. Сабаленка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
запу́шчанасць, ‑і, ж.
Уласцівасць і стан запушчанага 2; закінутасць, занядбанасць. Запушчанасць гаспадаркі. □ Дзе-нідзе на сценах захаваліся квадраты шпалераў у свежым выглядзе. Гэта яшчэ больш адцяняла запушчанасць пакоя. Бядуля. Перада мною стаяў чалавек, страшны сваёй запушчанасцю, нейкай дзікай першабытнай лівасцю. Кірэенка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
жытны́, ‑ая, ‑ое.
1. Тое, што і жытні. Жытная салома.
2. у знач. наз. жытно́е, ‑ога, н. Жытняе поле. Не ўпершыню сёння наша жытное За небакрай разлілося... Шэпча, трывожыцца, нібы жывое, Перада мною калоссе. М. Арочка. Палявая сцяжына ў жытное вядзе. А. Вольскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
мая́чыць, ‑чу, ‑чыш, ‑чыць; незак.
Выступаць на фоне чаго‑н., узвышацца над наваколлем. Засталася ззаду шырокая балотная даліна, на якой, як вокам глянуць, усё маячылі стагі і стагі. Пестрак. А небаскроб перада мной — Стаіць пад месяцам, маячыць, Чапляе хмары ў вышыні. Броўка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
няго́днік, ‑а, м.
Чалавек ганебных, несумленных паводзін; нізкі чалавек. Муж аказаўся нягоднікам. Лёля пакідае яго. Хадкевіч. — Я пагарджаю табой. Ты — баязлівец, вось хто, — даляцеў з зямлянкі жаночы голас. — Цябе судзіць трэба, расстраляць, нягодніка. Дзенісевіч. // Ужываецца як лаянкавае слова. [Палкоўнік:] — Устаць перада мной, нягоднік! Лынькоў.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)