глыбачэ́ць

‘паглыбляцца; зеўраць, распасцірацца, пашырацца’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. - -
2-я ас. - -
3-я ас. глыбачэ́е глыбачэ́юць
Прошлы час
м. глыбачэ́ў глыбачэ́лі
ж. глыбачэ́ла
н. глыбачэ́ла
Дзеепрыслоўе
цяп. час глыбачэ́ючы

Крыніцы: piskunou2012.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

струме́ніцца, 1 і 2 ас. не ўжыв., -ніцца; незак.

Ліцца, цячы, распаўсюджвацца струменямі; пашырацца, вылучацца (пах, святло і пад.).

Пад мостам с. рэчка.

Ад яблынь струменіўся прыемны водар.

Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)

бу́хнуць

‘пашырацца’

дзеяслоў, непераходны, незакончанае трыванне, незваротны, 1-е спражэнне

Цяперашні час
адз. мн.
1-я ас. бу́хну бу́хнем
2-я ас. бу́хнеш бу́хнеце
3-я ас. бу́хне бу́хнуць
Прошлы час
м. бу́х бу́хлі
ж. бу́хла
н. бу́хла
Загадны лад
2-я ас. бу́хні бу́хніце
Дзеепрыслоўе
цяп. час бу́хнучы

Крыніцы: tsbm1984.

Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)

лакалізава́цца, ‑зуецца; зак. і незак.

1. Перастаць (пераставаць) пашырацца, спыніцца (спыняцца) у пэўных межах, на пэўным месцы.

2. толькі незак. Зал. да лакалізаваць.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

глыбе́ць, ‑ее; незак.

Станавіцца больш глыбокім. Снежная яма ля кабіны хутка глыбела і расшыралася. Кулакоўскі. // Мацнець, пашырацца (пра пачуцці і інш.). Праўду кажуць, пачуцці ў маўчанні глыбеюць. Лужанін.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

распространя́ться

1. распаўсю́джвацца;

2. пашыра́цца;

3. (наполнять собой, своим запахом) разыхо́дзіцца; напаўня́ць (што чым); распаўсю́джвацца;

4. (говорить подробно, долго) гавары́ць (до́ўга, падрабя́зна, шматсло́ўна);

5. страд. распаўсю́джвацца; пашыра́цца; см. распространя́ть​ 1, 2.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

пашырэ́нне, ‑я, н.

1. Дзеянне паводле знач. дзеясл. пашыраць — пашырыць; дзеянне і стан паводле знач. дзеясл. пашырацца — пашырыцца. Пашырэнне вопыту наватараў. Пашырэнне вытворчасці. Пашырэнне культурных сувязей.

2. Пашыраная частка чаго‑н. Дошка з пашырэннем. Труба з пашырэннем.

Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)

раздвига́ться

1. (разъединяясь, отодвигаться друг от друга) рассо́ўвацца, расстаўля́цца;

2. (расступаться) расхіна́цца;

3. (становиться просторнее, шире) расшыра́цца, пашыра́цца; см. раздви́нуться;

4. (быть раздвижным) рассо́ўвацца;

стол раздвига́ется стол рассо́ўваецца;

5. страд. рассо́ўвацца, расстаўля́цца; расхіна́цца; расшыра́цца, пашыра́цца; см. раздвига́ть.

Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)

Пасці́лка ’посцілка’ (ТСБМ, Касп., Грыг., Бяльк.; КЭС, лаг.), ’прасціна’ (Нас., Яруш., Гарэц., Касп., Мат. Маг.), ’подсціл саломы для скаціны’ (Нас.). Да (па)слаць (па‑сцялю́) < прасл. po‑stьlati ’пасыпаць, рассяваць, раскідаць’. Семантычна блізкім да яго будзе лат. tilināt, talināt ’распрасціраць, пашырацца, быць раскладзеным’. Гл. таксама по́сцілка.

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)

Ро́зляг у выразе: розляг ідзе ’разносіцца, пашырацца (пра шум, крык і інш.)’ (навагр., Жыв. НС). Ад разляга́цца ’тс’, якое з прасл. *orz‑lęgati sę ’тс’ (параўн. укр. розляга́тися, польск. rozlegać się, н.-луж. rozlěgaś se, чэш. rozléhati se, славац. rozliehať sa, славен. razlégati se, серб. разле́гати се ’тс’, харв. razlèći se). Да раз- (роз-) і ле́гчы (гл.).

Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)