чмок, выкл.
Разм.
1. Ужываецца гукапераймальна для абазначэння адрывістага гуку, які атрымліваецца раптоўным раскрыццём сціснутых губ.
2. у знач. вык. Ужываецца паводле знач. дзеясл. чмокаць — чмокнуць.
3. у знач. наз. чмок, ‑у, м. Пацалунак. І ахвяры зносяць «Яну»: Хто абрус, хто палаценца, Хто ільну, хто рушнічок І цалуюць — хто ў каленца, Хто ў галёнку ўлепіць чмок. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
пасла́ць¹, пашлю́, пашле́ш, пашле́; пашлём, пашляце́, пашлю́ць; пашлі́; пасла́ны; зак.
1. каго (што). Накіраваць з якім-н. даручэннем, куды-н.
П. дыялектолагаў у экспедыцыю.
П. па доктара.
2. каго-што. Адправіць для дастаўкі.
П. бандэроль па пошце.
3. што. Перадаць, выказаць жэстам, словамі, пісьмова свае адносіны, пачуцці да каго-н. (разм.).
П. паветраны пацалунак.
П. прывітанне.
4. што. Кінуць, накіраваць.
П. мяч у сетку.
5. што. Пасунуць, накіраваць (спец.).
П. корпус улева (пра рух цела).
|| незак. пасыла́ць, -а́ю, -а́еш, -а́е.
|| наз. пасы́лка, -і, ДМ -лцы, ж. (да 1, 2 і 5 знач.) і пасыла́нне, -я, н. (да 1—4 знач.).
Тлумачальны слоўнік беларускай літаратурнай мовы (І. Л. Капылоў, 2022, актуальны правапіс)
жа́ркий в разн. знач. гара́чы;
жа́ркие стра́ны гара́чыя краі́ны;
жа́ркий поцелу́й гара́чы пацалу́нак;
жа́ркий спор гара́чая спрэ́чка;
жа́ркий бой гара́чы бой;
жа́ркий кли́мат гара́чы клі́мат;
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
чо́рствы, ‑ая, ‑ае.
Разм. Тое, што і чэрствы. [Паўлюк] цяпер ішоў дадому, жаваў чорствую скарынку хлеба і думаў. Колас. Я ведаў, што ты — пацалунак, Ты — дружба і радасць, Ты — чорствага хлеба скарынка І сок вінаграда. Танк. Са смакам дзеці хлеб той елі, Акрайцы чорствыя да крошкі; А бацька, успомніўшы ляцелі, Сяброў скалечаных, бамбёжкі, Гатоў быў рушыць зноў дарогай, Дзе кроў праліў, пазнаў шпіталі, Каб дзеці хлеба больш такога Ў жыцці сваім павек не зналі. Непачаловіч.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
па́лкі, ‑ая, ‑ае.
1. Прасякнуты моцным пачуццём, уздымам, натхненнем. Не паспелі мы апамятацца, як тут жа падбеглі нейкія людзі, пачалі націскаць нам рукі, вітаць з прыездам, і нехта ўжо гаварыў кароткую, але імклівую і палкую прамову. Скрыган. // Які з вялікім уздымам адносіцца да чаго‑н., цалкам аддаецца якой‑н. справе. Палкі агітатар. Палкі змагар за нацыянальнае вызваленне.
2. Вельмі страсны, гарачы. Палкі пацалунак. Палкі позірк. □ Плывуць на памяць успаміны, Усё перажытае ўстае, Як вобраз любае дзяўчыны, Як палкі бляск яе вачэй. Гурло.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
паве́траны в разн. знач. возду́шный;
~ная по́мпа — возду́шный насо́с;
п. флот — возду́шный флот;
○ ~ная трыво́га — возду́шная трево́га;
~ныя ва́нны — возду́шные ва́нны;
~ная я́ма — возду́шная я́ма;
п. мост — возду́шный мост;
п. шар — возду́шный шар;
~ная паду́шка — возду́шная поду́шка;
◊ ~ныя за́мкі — возду́шные за́мки;
п. пацалу́нак — возду́шный поцелу́й
Беларуска-рускі слоўнік, 4-е выданне (2012, актуальны правапіс)
стра́стный
1. (очень сильный) мо́цны; (горячий) гара́чы; (преданный) адда́ны;
стра́стное жела́ние мо́цнае (гара́чае) жада́нне;
2. (крайне увлечённый чем-л.) заўзя́ты, страшэ́нны, стра́шны;
стра́стный люби́тель му́зыки заўзя́ты ама́тар му́зыкі;
3. (пылкий, чувственный) стра́сны, па́лкі, гара́чы;
стра́стный взгляд па́лкі по́гляд;
стра́стный поцелу́й гара́чы пацалу́нак.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
возду́шный
1. в разн. знач. паве́траны;
возду́шный флот паве́траны флот;
возду́шный насо́с паве́траная по́мпа;
возду́шный кора́бль паве́траны карабе́ль;
возду́шная трево́га паве́траная трыво́га;
возду́шная поду́шка паве́траная паду́шка;
возду́шный деса́нт паве́траны дэса́нт;
2. перен. (лёгкий) лёгкі;
возду́шное пла́тье лёгкая суке́нка;
◊
возду́шный поцелу́й паве́траны пацалу́нак;
возду́шные за́мки паве́траныя за́мкі.
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)
агнявы́, ‑ая, ‑ое.
1. Які мае дачыненне да агню. Агнявыя ўспышкі. □ Густое воблака дыму, апярэдзіўшы агнявую лавіну і цяжка пераплыўшы па прыгнутых калоссях, раптам накіравалася да лесу. Кулакоўскі. Як высокае залатое жыта пад ветрам, хістаецца полымя, то сцелючыся над долам агнявымі пасмамі, то яркімі стужкамі ўзвіваючыся ўгору. Колас.
2. Які мае колер агню; ярка-чырвоны. І песня, і людзі, і агнявыя пад сонцам грывы коней — усё ляцела бурай-віхурай уперад ды ўперад. Лынькоў. Агнявыя валаконцы Ткуцца ў шоўк чырвоны — Гэта хмаркі ладзяць сонцу І дзяньку кароны. Колас.
3. перан. Які выпраменьвае яркае святло; бліскучы. Свеціць ласкай з высі агнявое сонца, Хараства красою свет ўвесь адзяе... Гурло.
4. перан. Палымяны, гарачы, парывісты. Гэта здарэнне, гэты агнявы пацалунак панны Ядвісі напоўніў.. [Лабановіча] шчасцем. Колас. У век наш крытыкі сур’ёзнай І самакрытык агнявых Мы падыходзім вельмі грозна Не да сябе, а да другіх. Купала. // Напоўнены напружанай барацьбой, бурнымі падзеямі. Паэт [Дудар] не можа без захаплення, без гордасці гаварыць аб «агнявой нашай эры». Ярош.
5. Звязаны з абстрэлам, стральбой. Яшчэ агнявы налёт артылерыі не скончыўся, як былі заўважаны танкі. Гурскі.
•••
Агнявая заслона гл. заслона.
Агнявая кропка гл. кропка.
Агнявая пазіцыя гл. пазіцыя (у 2 знач.).
Агнявы рубеж гл. рубеж.
Агнявыя сродкі гл. сродак.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
сорва́ть сов.
1. сарва́ць, мног. пазрыва́ць;
сорва́ть я́блоко сарва́ць я́блык;
2. (снять рывком что-л. одетое) сарва́ць, мног. пазрыва́ць садра́ць, мног. паздзіра́ць;
сорва́ть ша́пку сарва́ць (садра́ць) ша́пку;
3. (взять лишнее) прост. злупі́ць, мног. пазлу́пліваць, садра́ць, мног. паздзіра́ць;
4. (стошнить) прост. вы́рваць, вы́ванітаваць;
5. (выместить) разг. спагна́ць;
сорва́ть зло́бу спагна́ць злосць;
◊
сорва́ть поцелу́й сарва́ць пацалу́нак;
сорва́ть го́лову сарва́ць галаву́;
сорва́ть ма́ску (с кого) сарва́ць ма́ску (з каго);
сорва́ть се́рдце (на ком, на чём) спагна́ць злосць (на кім, на чым);
Руска-беларускі слоўнік НАН Беларусі, 10-е выданне (2012, актуальны правапіс)