прыра́дзіць
‘параіць што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
прыра́джу |
прыра́дзім |
| 2-я ас. |
прыра́дзіш |
прыра́дзіце |
| 3-я ас. |
прыра́дзіць |
прыра́дзяць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
прыра́дзіў |
прыра́дзілі |
| ж. |
прыра́дзіла |
| н. |
прыра́дзіла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
прыра́дзь |
прыра́дзьце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
прыра́дзіўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
назы́чыць
‘параіць, парэкамендаваць каго-небудзь, што-небудзь’
дзеяслоў, пераходны, закончанае трыванне, незваротны, 2-е спражэнне
| Будучы час |
|---|
|
адз. |
мн. |
| 1-я ас. |
назы́чу |
назы́чым |
| 2-я ас. |
назы́чыш |
назы́чыце |
| 3-я ас. |
назы́чыць |
назы́чаць |
| Прошлы час |
|---|
| м. |
назы́чыў |
назы́чылі |
| ж. |
назы́чыла |
| н. |
назы́чыла |
| Загадны лад |
|---|
| 2-я ас. |
назы́ч |
назы́чце |
| Дзеепрыслоўе |
|---|
| прош. час |
назы́чыўшы |
Крыніцы:
piskunou2012.
Граматычная база Інстытута мовазнаўства НАН Беларусі (2025, актуальны правапіс)
прыра́іць, ‑раю, ‑раіш, ‑раіць; зак., каго-што і з інф.
Разм. Даць параду, параіць. Прыраіць хвораму марскі курорт.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
дара́дзіць, ‑раджу, ‑радзіш, ‑радзіць; зак.
Разм. Даць параду; параіць. Прыйшлося, як дарадзіў Стась, шукаць па аптэках такія кіслоты, што вытраўлялі сляды чарніла. Колас.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Нара́іць ’даць параду, параіць’ (мазыр., Бел. каз. эпас, 75). Для польск. naraič ’тс’ Атрэмбскі дапускае кантамінацыю naradzić ’тс’ і nastróić ’тс’ (Zycie wyrazów). Гл. ра́іць.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Разра́яць ’разлучыць, развесці’ (Сцяшк. Сл.). Ад раз- са значэннем дзеяння, супрацьлеглага папярэдняму, і ра́іць (гл.), як антонім да пара́іць, нара́іць (я на месцы і з’яўляецца вынікам моцнага якання).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
няўда́чнік, ‑а, м.
Няўдачлівы чалавек. [Максім:] — Тут я табе, браце, нічога параіць не магу, бо і сам такі ж няўдачнік, як і ты [Серафім]. Машара. Цяпер ужо здаецца, што я ніколі нічога не знайду, што я няўдачнік. Навуменка.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)
Прапанава́ць ’заявіць аб жаданні, гатоўнасці дапамагчы’, ’выказаць, унесці прапанову, параіць’, ’даручыць выканаць’ (ТСБМ, Гарэц.). З польск. proponować ’тс’ (Кюнэ, Poln., 89). Польск. з лац. proponere ’тс’ < pro‑ ’перад’ і ponere ’класці’ (Голуб-Ліер, 397).
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
Сею́м ‘бяседа’ (бяроз., Шатал.). Відавочна, народная пераробка слова сейм (гл.). Параўн. посемова́ты ‘пагаманіць, параіць’ (там жа). Параўн. таксама рус. алан., арх. су́йма, суём ‘сход, людскі сход для размовы аб справах’, якое, паводле Фасмера, 3, 797, ад *sǫ‑ і *jьmъ.
Этымалагічны слоўнік беларускай мовы (1978-2017)
падра́іць 1, ‑аю, ‑аіш, ‑аіць; зак., што.
Пачысціць, нацерці да бляску.
падра́іць 2, ‑аю, ‑аіш, ‑аіць; зак., каго-што.
Параіць, даць параду, падказаць. Ну, ты ж ведаеш... І я табе параю і падраю, як абсадзіць яго трохі, як зрабіць, каб ведаў сваё месца, каб на сваім месцы быў. Янкоўскі.
Тлумачальны слоўнік беларускай мовы (1977-84, правапіс да 2008 г.)